Μετά τις ραγδαίες αλλαγές που επήλθαν στην ανθρωπότητα μέσα στον εικοστό αιώνα που είχαν ως κύριο υπόβαθρο την αλματώδη τεχνολογική ανάπτυξη σε πολλά επίπεδα αλλά και την κατακρήμνιση του μοντέλου των ηθικών και πνευματικών αξιών, ήρθε και η παγκοσμιοποίηση, σε συνδυασμό με τα Μέσα Μαζικής ενημέρωσης για να μετατρέψει τον πολίτη σε πλανητικό άνθρωπο. Ο Ευρωπαίος (φυσικά και ο Έλληνας) μπορεί να παρακολουθεί με αμεσότητα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στις ΗΠΑ όπως και ο Αμερικανός ή ο Ρώσος, ο Κινέζος, ο Αυστραλός… μπορεί να πληροφορείται άμεσα γεγονότα όπου γης. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι πλέον οι αποστάσεις μειώθηκαν η σχεδόν μηδενίστηκαν..
Και ενώ συμβαίνει αυτή η μεγάλη μεταβολή, οι πολιτικοί θεσμοί ( κυβερνήσεις αρχηγοί κομμάτων και κόμματα εδώ κι αλλού ), στην Ευρώπη δείχνουν να υστερούν σε πολλά σημεία της εποχής μας και εξακολουθούν να λειτουργούν όπως και στο παρελθόν. Πολύ κλειστοί μηχανισμοί, εξαιρετικά πολύπλοκοι και σε σημαντικό βαθμό προορισμένοι για τους «επαγγελματίες της εξουσίας».
Ιδιαίτερα στην Ευρώπη ( και στην Ελλάδα),όλοι ή σχεδόν όλοι πρεσβεύουν την Δημοκρατία ως το άριστο πολίτευμα αλλά στην πράξη υπάρχει πολύ βαθύ δημοκρατικό έλλειμμα. Με άλλα λόγια υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις μια θολή εικόνα για την τήρηση των κανόνων που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες και τα ψηφισμένα Συντάγματα και τους Νόμους, υπάρχει μια περίπλοκη θεσμική αρχιτεκτονική στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων με αποτέλεσμα να υπάρχει αργοπορία τέτοια που οδηγεί τα πράγματα στο να χειροτερεύουν διαρκώς. Κι επαληθεύεται δυστυχώς ο ταλαιπωρούμενος Ελληνικός λαός που λέει εύστοχα: «Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει». Ας το χωνέψουμε πως το σύστημα της διαχείρισης των υποθέσεων στην Ε.Ε. ξεκάθαρα είναι πολύπλοκο, κλειστό πολύ αργό και πολύ μα πολύ δαπανηρό. Εν τέλει, ποιοι και πότε αποφασίζουν για τη ζωή των Ευρωπαίων και απ΄ την σκοπιά των φορολογούμενων πολιτών υπάρχει αναπάντητο ερώτημα που λέει: Άραγε πόσα κοστίζουν σε δισεκατομμύρια ευρώ οι αποφάσεις που λαμβάνονται κάθε τόσο και λιγάκι;
Και όσο τα προηγούμενα χρόνια τα οικονομικά και άλλα σημαντικά ζητήματα εξελίσσονταν κάπως ομαλά και υπήρχε κάποια μορφή ευημερίας στα Ευρωπαϊκά κράτη μαζί και στη χώρα μας, υπήρχε η αίσθηση ότι « μάλλον πάμε καλά». Να όμως που την τελευταία οκταετία-δεκαετία παρουσιάζονται πολλές ρωγμές στο Ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η υψηλά ανεργία των νέων, σε συνδυασμό με την υπερ-γήρανση του πληθυσμού της ηπείρου μας, η «μη εύπεπτη» διαφορετικότητα-πολυπολιτισμικότητα, η αυξανόμενη εγκληματικότητα και άλλα θέματα προκαλούν ισχυρούς τριγμούς μεταξύ των Εταίρων. Μέσα σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί εδώ και οκτώ μήνες περίπου ως μείζον ζήτημα το μεταναστευτικό-προσφυγικό. Εμφανίσθηκαν λοιπόν και αναδείχθηκαν πρόσφατα μεγάλες διαφορές (αντιλήψεων και φυσικά συμφερόντων) άκρως επικίνδυνες που διαταράσσουν τον πορεία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Υπάρχει μεγάλο ρήγμα στην Ε.Ε. !!!!
Μέσα στο ρήγμα αυτό δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα λαϊκίστικα φαινόμενα, προερχόμενα κυρίως από τον χώρο της άκρας δεξιάς, που έκαναν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη (χωρίς να υστερούν βέβαια και τα αντίστοιχα λαϊκίστικα φαινόμενα και ιδεοληψίες και από αριστερές δυνάμεις). Είναι γεγονός ότι οι λαϊκιστές μπήκαν ξανά στο κέντρο της πολιτικής σκηνής τη δεκαετία του 2000 ή και λίγο νωρίτερα. Σήμερα βέβαια είναι απολύτως οφθαλμοφανής η εξάπλωση του ακροδεξιού λαϊκισμού. ( Ενδεικτικά: Ουγγαρία, Αυστρία, Γαλλία, Δανία, Γερμανία, Ιταλία, Φιλανδία, Ελλάδα και αλλού)
Η μεγάλη έξαρση του ακροδεξιού λαϊκισμού στην Ευρώπη ( και στην Ελλάδα), τα τελευταία χρόνια, σχετίζεται κυρίως με το γεγονός πως το πολιτικό σύστημα λειτούργησε την δήθεν ελεύθερη και ανταγωνιστική αγορά ως αγορά ολιγοπωλιακού τύπου μέσα από ένα ιδιότυπο συμφεροντολογικό νεοφιλελευθερισμό. Δημιουργήθηκαν μεγάλες στρεβλώσεις από τη νόθευση (δια της διαφθοράς και της διαπλοκής ) του υγιούς ανταγωνισμού με τις κακές συμπεριφορές των καρτέλ, με την χαμηλή ποιότητα των υπηρεσιών και το υψηλό κόστος που μετακυλίεται στην πλάτη των καταναλωτών. Οι λαϊκιστές, μπορεί μεν να έχουν δίκιο όταν επισημαίνουν κάποια από τα θέματα αυτά, αλλά εκτιμούμε ότι το κάνουν με λάθος τρόπο και προς τη λάθος κατεύθυνση. Πρέπει να ξέρουμε ότι για την οικονομία ο λαϊκισμός είναι δύναμη καταστροφής όπως και για την πολιτική, αλλά υπό κάποιες προϋποθέσεις μπορεί ίσως και ελαχίστως να ωφελήσει προς την κατεύθυνση διόρθωσης μεγάλων ανισορροπιών. Όμως ουδόλως ωφελεί την πορεία της Ε.Ε. η διατύπωση εθνικιστικών και ξενοφοβικών απόψεων, ακραίων διεκδικήσεων και μονομερών αποφάσεων ή αποφάσεων υποσυνόλων κρατών (όπως για το προσφυγικό). Η δε υποκριτική στάση δε απ΄ όπου κι αν προέρχεται είναι καταδικαστέα. Η καταγραφές των τρεχουσών καταστάσεων είναι απέραντες και δεν έχουν τέλος γι αυτό και δεν θα επεκταθούμε εδώ.
Φρονούμε ότι στο σημείο που βρισκόμαστε πρέπει πρώτα απ΄ όλα ως πολίτες να είμαστε προσεκτικοί στις τοποθετήσεις μας σε όλα τα ζητήματα, να αποκρούουμε τον λαϊκισμό και να μην είμαστε ευκολόπιστοι και αφελείς τυφλοί ακόλουθοι ακραίων ή όποιων άλλων. Μη ξεχνάμε ότι ο καθένας μας τώρα μπορεί να βρει εύκολα εξατομικευμένη πολυδιάστατη ενημέρωση σε πολλά θέματα. Ο καθένας μας μπορεί να γράψει την άποψή του και να τη διαδώσει. Ο καθένας μας μπορεί και είναι πομπός και δέκτης ταυτόχρονα.
Όσο για το καθιερωμένο στην Ευρώπη και τη χώρα μας και κοινώς κατεστημένο πολιτικό σύστημα, λέμε ότι αυτό οφείλει άμεσα να απαλλαγεί από το σκοτεινό και αδιαφανές παρελθόν του, να πάψει να φοβάται τους ίδιους τους πολίτες και να τους θεωρεί «κουτούς ή αγράμματους». Οφείλει άμεσα να εκσυγχρονιστεί σε νέες βάσεις και ανταποκριθεί με ειλικρίνεια, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στις απαιτήσεις των ταραγμένων καιρών που διανύουμε. Οφείλουν επιτέλους να αντιληφθούν πρόσωπα και κόμματα, πολιτικοί, πολιτικάντηδες, παράγοντες και παραγοντίσκοι ότι το χτες πέθανε! Η επανάσταση των μέσων ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, η υψηλή αστικοποίηση, η μείωση των αποστάσεων ανάμεσα στο κέντρο και στην περιφέρεια και η πρόσβαση του συνόλου των πολιτών στην εκπαίδευση επιτρέπει στους ανθρώπους να αισθάνονται πως έχουν μεγαλύτερο δικαίωμα να πληροφορούνται και, κυρίως, να συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων σε σχέση με τους παππούδες τους, πενήντα-ογδόντα χρόνια νωρίτερα. Οι πρωθυπουργοί και οι κυβερνήσεις θα έπρεπε με γενναιότητα και πίστη στην ενότητα της ηπείρου μας αλλά και με ισοτιμία ( και όχι ως υπό «Γερμανική ομηρεία») να μπορούν να προχωρήσουν εμπρός ώστε τότε να αναδειχθούν σε ηγέτες με όλη τη σημασία της λέξης αυτής. Άλλως να ξέρουν πως θα παραμείνουν στην Ιστορία κατώτεροι των περιστάσεων!
Με θλίψη διαπιστώνουμε ότι οι πολιτικές ελίτ στην Ευρώπη και στη χώρα μας που μας κυβερνούν (έστω κι αν τους εκλέγουμε εμείς) υστερούν πολύ και μας δείχνουν σήμερα πως δεν μπορούν να συμπορευτούν αρμονικά και να αφουκραστούν τις ανυπέρβλητες καθημερινές ανάγκες του λαού, να τις αντιμετωπίσουν και να μας εγγυηθούν έστω και κατ΄ ελάχιστον μια μικρή έστω ευημερία, αλλά αντ΄ αυτού μας έχουν να ζούμε σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας. Βεβαίως κι εμείς ας αφυπνιστούμε γιατί άλλως αδιαφορώντας καταλήγουμε να είμαστε άπαντες άξιοι της μοίρας μας!
Η σημερινή τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη δείχνει να είναι μια εκτεταμένη κρίση πολλαπλών και ποικίλων διαστάσεων που καθιστά ως ζητούμενα με ουσιαστικό τρόπο την συναίνεση, τη δικαιοσύνη στον κόσμο και γενικά την ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ενώ αυτά θα έπρεπε να είναι πράγματι εδραιωμένα και πλήρως αδιασάλευτα! Υπέρτερο χρέος μας είναι να κλείνουμε τα αφτιά στον λαϊκισμό και στην οπισθοδρομική Ευρώπη, δίνοντας ο καθένας τον δικό του αγώνα όπως τον εννοεί καλύτερα για το παρόν και το μέλλον!
*Συντ/χου Εκπ/κού