Από τους Αργοναύτες που πέρασαν τις Συμπληγάδες για να φτάσουν στη μακρυνή Κολχίδα όπου ο Ιάσονας έκλεψε το Χρυσόμαλλο Δέρας, ως την Ιφιγένεια που η θεά Άρτεμη την έσωσε από τη θυσία και την πήρε μαζί της στην Ταυρίδα όπου την έκανε ιέριά της και ως τις πρώτες ελληνικές αποικίες που άρχισαν να ιδρύονται από τον 7ο αιώνα στα εδάφη της σύγχρονης Ουκρανίας και των ακτών της Μαύρης θάλασσας θα προσέλκυαν επί αιώνες τους Έλληνες. Σε σχέση με τις μικρές εύφορες εκτάσεις στην Ελλάδα, αυτή η νέα χώρα σχεδόν έρημη από ανθρώπους, ήταν ένας εκπληκτικός κόσμος.
Εκτάσεις από βοσκοτόπια, πλούσιοι σιτοβολώνες άφθονες πρώτες ύλες.
Η σημερινή Κριμαία ονομαζόταν ήδη Ταυρική Χερσόνησος, γιατί σύμφωνα με τον Ηρόδοτο την είχε οργώσει ο Ηρακλής με έναν γιγάντιο ταύρο -γι’ αυτό και ήταν τόσο πλούσια-.
Αντιλήφθηκαν αμέσως τα πλεονεκτήματα τής γεωγραφικής της θέσης, και άρχισαν να ιδρύουν αποικίες, μερικές από τις οποίες εξελίχθηκαν σε σπουδαία κέντρα, τόσο γύρω από την Κριμαία, όσο και στις ακτές της Μαύρης θάλασσας.
Στις χιλιετίες που πέρασαν πολλά άλλαξαν στην περιοχή, αν και το ελληνικό στοιχείο πάντα υπήρχε, αφού οι βάσεις του ήταν γερές στον τόπο· όπως τα κατάλοιπα του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος. Δηλαδή τα ερείπια των αρχαίων πόλεων και ναών τα φρούρια οι ονομασίες τους οι οποίες παρέμειναν ελληνικές μέχρι και το Βυζάντιο.
Όπως, Σεβαστούπολη, Παντικάπιον (Κιμέριος Βόσπορος), Χερσόνησος, Φαναγόρεια (αρχ. ελλην. αποικία που ιδρύθηκε τον 6ο π.Χ αι.) ο Τύρας (σήμερα γνωστή ως Μπέλγκοροντ - Δνείστερος) η Όλβια κ.α.
Οι πρώτες αποικίες. Κοιτάζοντας τον χάρτη, εκεί ακριβώς που μία “μύτη” της χερσονήσου της Κριμαίας ακουμπά σχεδόν στην απέναντι ακτή, ίδρυσαν οι Μυλήσιοι τον 6ο αι. π.Χ το Παντικάπαιον που έγινε το σημερινό Κέρτς με κατοίκηση που ξεπερνά τους 26 αιώνες. Και αυτό γιατί είναι κομβικό το σημείο που ελέγχει το στενό και οδηγεί στην Μαιώτιδα λίμνη των αρχαίων, τη σημερινή θάλασσα του Αζόφ. Στην απέναντι ρωσική ακτή είχε ιδρυθεί η Φαναγόρεια από τον 6ο αι. η οποία ήκμασε μέχρι τον 10ο αι. μ. Χ όταν καταστράφηκε από εχθρικές επιδρομές. Ένας τεράστιος αρχαιολογικός χώρος σήμερα που έχει δώσει σπουδαία ευρήματα, έργα τέχνης, επιγραφές, νομίσματα και κτίσματα παρότι το 1/3 της βρίσκεται πλέον κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Λίγα χιλιόμετρα δυτικά τής Φαναγόρειας ιδρύθηκε την ίδια εποχή από Ίωνες και η Ερμώνασσα μιά πόλη με μεγάλη παραγωγή οίνου, που γι’ αυτό είχε σημαντική οικονομική ανάπτυξη και εμπορικές σχέσεις με όλο το Αιγαίο ενώ άκμασε μέχρι τη Βυζαντινή εποχή. Τον 5ο αι. όμως ένα άλλο λιμάνι στα νότια της χερσονήσου της Κριμαίας στα όρια της σημερινής Σεβαστούπολης, απέκτησε τεράστια δύναμη καθώς από τη θέση του μπορούσε να ελέγχει τους θαλάσσιους δρόμους τού νότου. Ήταν η χερσόνησος που συμπεριέλαβε και δύο παλαιότερες αποικίες, την Κερκινίτιδα και τον Καλό Λιμένα αποτελώντας έτσι μιά πολύ ισχυρή πόλη από την οποία σώζονται σπουδαία κατάλοιπα όπως αρχαίο θέατρο...
Πλούτος και ευημερία.
Στη Μαύρη θάλασσα κοντά στις εκβολές τού Δνείπερου ποταμού (Βορυσθένης στην αρχαιότητα) και του ποταμού Μπούγκ (αρχαίος Ύπανις) είχε ιδρυθεί τον 6ο π.Χ αι. η αιώνια πόλη Όλβια που όπως λέει το όνομά της ήταν πλούσια και ευτυχισμένη. Όντως για αρκετούς αιώνες χάρη στα εύφορα εδάφη της είχε μεγάλη ακμή λόγω τού εμπορίου με τους γειτονικούς λαούς καθώς είχε και δικό της νόμισμα. Ο Ηρόδοτος τον 5ο αι. π.Χ είχε επισκεφτεί την Ουκρανία και χαρακτήρισε τον Δνείπερο ποταμό ως “πιό ωφέλιμο ποταμό από τον Νείλο”. Λίγο νοτιότερα από την Ολβία, στην περιοχή της σημερινής Οδησσού είχαν ιδρύσει οι Μιλήσιοι τον 6ο αι. π.Χ τον Τύρα (Μπελγκορόντ - Δνείστερος σήμερα), μιά πόλη που θεωρείται η αρχαιότερη τής Ουκρανίας.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ευημερία και αδιάσπαστη κατοίκηση ως τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. όταν καταστράφηκε από βαρβαρικές επιδρομές για να ξανακατοικηθεί και πάλι ως τον 13ο αι. Σήμερα ένα μέρος της αρχαίας πόλης είναι βυθισμένο στο Δέλτα τού Δνείπερου, ενώ ένα άλλο καταλαμβάνεται από το μεσαιωνικό κάστρο τού Άκερμαν.
Να αναφέρουμε όμως και μερικές ακόμη αρχαίες ελληνικές πόλεις στον Εύξεινο πόντο, όπως τη Θεοδοσία στην Κριμαία που ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους, το Νυμφαίο στη δυτική ακτή των στενών τού Κέρτς, το Κυμμερικόν, την Άκρα, το Πορθμίον, το Νικώνιον κοντά στον Τύρα που καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε κ.α
Συνεχίζεται…
Γιά την αντιγραφή από το περιοδικό Ελληνική Διεθνής Γλώσσα τού ΟΔΕΓ (Οργανισμός για τη Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας) του οποίου ο γράφων είναι μέλος.