Στο υπ’αριθμόν 18 περιοδικό της «Κυριακάτικης Καθημερινής» της 19/3/2023 και με τίτλο «Ταξίδια», διαβάζω μεταξύ των προορισμών που υποδεικνύει ότι «αξίζει τον κόπο να τον επισκεφθείς», περιλαμβάνει και την πατρίδα μου τη Χίο, περιγράφοντας τις ομορφιές της, και τα ήθη και τα έθιμά της! Εγώ θα παρακάμψω (συγχωρήστε με) τις ομορφιές και τις ευωδίες του νησιού και θα σταθώ στον «ρουκετοπόλεμο»!...
Παιδί λοιπόν (μαθητευόμενος) αρχικά, και έφηβος, και ενήλικος αργότερα, ασχολήθηκα με την κατασκευή ρουκετών, ήμουν δηλαδή κι εγώ «ρουκετατζής». Το να φτιάχνεις ρουκέτες είναι ένα επικίνδυνο και ανθυγιεινό «χόμπυ» και θα σας εξηγήσω το γιατί. Πέραν όμως από τις γενικές δυσκολίες, εγώ είχα και μία ακόμη:
Ο πατέρας μου είχε γεννηθεί και ενηλικιωθεί στην Ενορία της Παναγιάς της Ερυθιανής, ήταν δηλαδή «Παναγούσης». Εγώ όμως γεννήθηκα και μεγάλωσα κοντά στον Άγιο Νικόλαο (περιοχή «Νησί»), σε γειτονιά που παλαιότερα – προτού γίνει ο Άγιος Νικόλαος – ανήκε στην Ενορία του Αγίου Μάρκου. Επίσης, τελείωσα το Γ΄ Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Μάρκου και όλη σχεδόν η παρέα μου ήταν «Αγιομαρκούσοι». Έκανα λοιπόν ρουκέτες μαζί τους και τις έριχνα εναντίον της Παναγιάς της Ερυθιανής!... Ο πατέρας μου λοιπόν αναστέναζε και μουρμούριζε: «Ποιος να το φανταζόταν ότι θα πλήρωνα – ήταν βέβαια ο… χρηματοδότης μου – και θα έριχναν τις ρουκέτες εναντίον της εκκλησίας μου!...»[2].
Αλλά, για να επανέλθω στην κατασκευή των ρουκετών, το «υλικό» (έτσι ονομάζουμε τα… υλικά που αναμιγνύαμε για να γίνει το εκρηκτικό μίγμα που προωθούσε τη ρουκέτα) ήταν θειάφι, νίτρο και κονιοποιημένο κάρβουνο, σε ορισμένη βέβαια αναλογία! Για να βρεθεί η «ορισμένη αναλογία» κάναμε αυτό που ονομάζαμε «δοκιμές» (μεγάλη ιστορία και δύσκολο να περιγραφεί σε ένα χαρτί), το δε κάρβουνο για να κονιοποιηθεί έπρεπε να το χτυπήσουμε στο γουδί, με αποτέλεσμα το στόμα μας, η μύτη μας και τα πνευμόνια μας να γεμίζουν… κάρβουνο, και τα πτύελα που φτύναμε για μέρες να είναι μαύρα! Σε αυτό συνέβαλε και ο καπνός που ανασαίναμε κατά τις δοκιμές.
Ξέχωρα λοιπόν από το ανθυγιεινό περιβάλλον, υπήρχε και ο κίνδυνος των εκρήξεων και της πυρκαγιάς. Πολλά δυστυχήματα είχαν γίνει εκείνα τα (καλά, κατά τα άλλα) χρόνια!... Αφού λοιπόν ανακατεύαμε το υλικό (το μίγμα δηλαδή) γεμίζαμε τα «καλούπια» χτυπώντας το ειδικό εργαλείο με ένα μεγάλο ξύλινο σφυρί, το οποίο… ελέγετο «ματσόλα». Το καλούπι είναι δύσκολο να περιγραφεί, θα έλεγα στον αναγνώστη να φανταστεί ένα… πελώριο φυσίγγιο από πυροβόλο όπλο! Μετά, το γεμισμένο καλούπι το δέναμε με ειδικό τρόπο σε ένα λεπτό και μακρύ (50-70 πόντους) ξύλο (ρουκετόξυλο το ονομάζαμε), βάζαμε το φυτίλι στο κάτω μέρος του καλουπιού όπου υπήρχε η τρύπα, και η ρουκέτα ήταν έτοιμη για να τη «ρίξομε».
Το κάθε «συνεργείο», η κάθε παρέα δηλαδή, έφτιαχνε από 50 έως 500 ρουκέτες ανάλογα την όρεξη, το χρόνο και βέβαια το… χρήμα που διέθετε! Οίκοθεν νοείται, ότι η κάθε Ενορία έφτιαχνε μερικές χιλιάδες ρουκέτες. Τη βραδιά του Πάσχα και ιδιαιτέρως την ώρα που ο παπάς έψαλε το «Χριστός Ανέστη», οι ρουκετατζήδες που είχαν παραταχθεί στα αντίστοιχα (απέναντι…) στρατόπεδα (αφού είχαν προηγηθεί οι δοκιμαστικές ρίψεις) άναβαν τα φυτίλια και οι ρουκέτες «βρυχώμενες» έφευγαν κατευθυνόμενες στις απέναντι («εχθρικές») εκκλησιές και ενορίες! Οίκοθεν νοείται ότι τα σπίτια που ευρίσκοντο πέριξ των εκκλησιών σφαλούσαν ερμητικά τα παραθυρόφυλλά τους, παρ’όλα αυτά και δυστυχήματα επροκαλούντο και υλικές ζημίες!...
Ξέχασα να σημειώσω ότι κάποια ώρα το Μεγάλο Σάββατο γινόταν ένα είδος παρελάσεως των ρουκετατζήδων, με σημαιοφόρο έναν γραφικό τύπο, με το «καλλιτεχνικό» προσωνύμιο «ΚΟΥΝΙΝΑΚΙΑΣ».
Για τον «ρουκετοπόλεμο» μπορώ να γράφω με τις ώρες, για τα πολλά καλά και τα ολίγα κακά που δυστυχώς κατέλειπε. Όμως επειδή πολύ σας κούρασα, τελειώνω με ένα τετράστιχο, για να ευθυμήσομε και λίγο:
Μια ρουκετιά εσύρανε (ερίξανε)
από το καντουνάκι
και επήγε και έκαψε
του Διάκου του μουστάκι
Όπου Διάκος ήταν ο Σωτήρης ο Αγγελής, ο Διάκονος της Παναγιάς της Ερυθιανής, ο οποίος ηρνείτο να προαχθεί σε Ιερέα. Διάκονος έγινε, Διάκονος παρέμεινε, και Διάκονος πέθανε, ο Θεός να τον συγχωρήσει.
Επί του πιεστηρίου (το κερασάκι στην τούρτα): ενώ είχα έτοιμο το κείμενό μου και ήμουν έτοιμος να το στείλω προς δημοσίευση, λαμβάνω (24/3/2023) τις Χιώτικες εφημερίδες όπου διαβάζω ότι ξεκίνησε και φέτος ο αγώνας των περιοίκων με εξώδικο για απαγόρευση του ρουκετοπολέμου, επικαλούμενοι τα δυστυχήματα και τις ζημιές στα σπίτια τους. Και βέβαια σε πολλά έχουν δίκιο, αλλά, αλλά, αλλά… Θεέ μου!...
Καλή Φώτιση, Καλή Τύχη και… ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!...
Γράφει ο Αναστάσιος Ι. Τριπολίτης, Ιατρός και… παλαιός «ρουκετατζής»[1]
Υ.Γ.: Από τον πρόσφατο Ημερήσιο Τύπο μαθαίνω ότι συνεργείο αποτελούμενο από 85 άτομα έρχεται από το Χόλυγουντ να καταγράψει και να μεταδώσει το έθιμο του ρουκετοπολέμου… παγκοσμίως!…