Η συγκέντρωση και η ερμηνεία λέξεων, οι οποίες μάλιστα δεν είναι στην καθομιλουμένη αλλά ανήκουν σε τοπική διάλεκτο, μόνο εύκολη και απλή υπόθεση δεν είναι. Και η «επιχείρηση» απαιτεί πολύχρονες, επίμονες και υπομοντικές προσπάθειες, καθώς η κάθε λέξη έχει τη δική της δυναμική και ιδιομορφία. Και τέτοιες λέξεις έχουμε δα αρκετές καθώς και η ελληνική γλώσσα αλλά και άλλες φορές έχουν μπασταρδευτεί και με αρκετές ξένες.
Δεν είναι λίγα τα βιβλία στα οποία έχουν καταχωρηθεί παλιά γλωσσάρια και αξίζει έπαινος σε όλους όσοι έχουν αφιερώσει πολύ χρόνο, προκειμένου να μην ξεχαστούν όλα όσα αποτελούσαν το άλφα και το ωμέγα της καθημερινής συνεννόησης μερικά χρόνια πριν.
Μια τέτοια, τιτάνια θα τη χαρακτήριζα, προσπάθεια, έκανε και ο Γιώργος Β. Κεφάλας (Πάροικας) από τα Κουρούνια, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Κουρούνια, αλλά όπως και πολλοί άλλοι ξέφυγε από τα στενά όρια της Αμανής. Δίδαξε ως δάσκαλος, διετέλεσε στέλεχος μεγάλων τραπεζών, αλλά δεν ξέχασε τον γενέθλιο τόπο τον οποίο υπηρέτησε μέσω της ΟΧΣΑ αλλά και του «Αυλόγυρου».
Έτσι εκδόθηκε πρόσφατα το έργο του «Γλωσσάρι Αμανής Χίου» με 3.840 (!) λήμματα και με γλωσσικά, ιστορικά, τοπωνυμικά, λαογραφικά στοιχεία.
Προέκυψε, λοιπόν, η σκέψη στον δημιουργό για μια συστηματική καταγραφή των λέξεων και φράσεων, ώστε να διασώσει από τη λήθη και τον αφανισμό όσες περισσότερες μπορούσε. Και επειδή το ενδιαφέρον του ήταν εστιασμένο μόνο στα χωριά της Αμανής, μελέτησε τα κατά τεκμήριο μοναδικά σωζόμενα γραπτά που ήταν εκατοντάδες νοταριακά έγγραφα της περιοχής. Και, εκτός από αυτά, ο συγγραφέας είχε φροντίσει να καταγράψει και 18 συνεντεύξεις με Αμανούσους, που είχαν γεννηθεί από τις αρχές του περασμένου αιώνα και μετά και που ήταν κι εκείνοι μια σοβαρή πηγή.
Και, βέβαια, είναι η πρώτη φορά που εκδίδεται ένα τέτοιο βιβλίο για την Αμανή.
Άξιος θερμών και πολλών συγχαρητηρίων ο Γιώργος Κεφάλας για όλα όσα αποθησαύρισε. Και με πολύ κόπο συγκέντρωσε και παράδωσε, όχι μόνο στην Αμανή αλλά σε ολόκληρη τη Χίο, πολύτιμα στοιχεία από μια γλώσσα που μπορεί να χάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της αλλά αποτέλεσε κάποια χρόνια πριν την καθημερινότητα των προγόνων μας. Με στόχο και σκοπό να μην πεθάνει, όπως και τόσα άλλα από τις παραδόσεις και τα έθιμά μας που εξαφανίστηκαν και να παραμείνει η Αμανή και η ιστορία της στους αιώνες των αιώνων.
Του Δημήτρη Φρεζούλη
