Από τη Σοφία Καρασούλη της οποίας η άποψη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα τα παρακάτω για το βιβλίο «Χίος οι πρόσφυγες της Κατοχής»:
«80 χρόνια έχουν περάσει από τις 10 Σεπτεμβρίου του 1944, ημέρα της απελευθέρωσης της Χίου από τους Γερμανούς. Έχουν φύγει πια σχεδόν όλοι όσοι έζησαν την γερμανική Κατοχή: τις συσκοτίσεις, τον τρόμο, τον ήχο από τις γερμανικές μπότες στους δρόμους, τις ανακρίσεις από την Γκεστάπο, τις εκτελέσεις στο Κοντάρι, τους μαυραγορίτες, την Πείνα, την Αντίσταση, την προσφυγιά…
«Εμείς θα φύγομε, κι εσείς θα ξεχάσετε», έλεγε με παράπονο ο πατέρας μου.
Αυτήν την έγνοια του πατέρα μου σκεφτόμουνα καθώς διάβαζα το βιβλίο του Δημήτρη Φρεζούλη, «Χίος: Οι Πρόσφυγες της Κατοχής» και πόσο θα χαιρόταν αυτό το «ντοκουμέντο μνήμης».
Ιστορία δεν είναι μόνο οι μεγάλες μάχες, οι συνθήκες, οι ήρωες που θαυμάζομε στους ανδριάντες. Ιστορία γράφουν κι οι καθημερινοί άνθρωποι, οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, που βάζουν κι αυτοί το βοτσαλάκι τους στο πολύπλοκο βοτσαλωτό της ιστορίας. Κι είναι πολύτιμες για την ιστορική μνήμη οι μαρτυρίες των απλών ανθρώπων τόσο όσο κι αυτές των στρατηγών και των βασιλιάδων.
Ο Δημήτρης Φρεζούλης έχει εδώ και χρόνια αφουγκραστεί την ιστορία των απλών ανθρώπων και την έχει καταγράψει σε πάμπολλα άρθρα, συνεντεύξεις, και βιβλία. Όσες μαρτυρίες αφορούν την περίοδο του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου στην Χίο τις έχει ήδη σταχυολογήσει και δημοσιεύσει στο βιβλίο του Χίος: Η Ζωή της Κατοχής, το οποίο τώρα επαυξάνει με το βιβλίο Χίος: Οι Πρόσφυγες της Κατοχής.
Το νέο βιβλίο εστιάζει στις δραματικές και συγκινητικές εμπειρίες των Χιωτών που έφυγαν πρόσφυγες από τη Χίο μέσω Τουρκίας στην Κύπρο, στην Μέση Ανατολή και στην Αφρική την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, και προσφέρει πλούσιο υλικό σε όλους όσους ενδιαφέρονται να μελετήσουν την νεότερη ιστορία της Χίου.
Παράλληλα δίνει τροφή για σκέψη σχετικά με το δράμα των κάθε προσφύγων.
80 χρόνια μετά το τέλος της γερμανικής Κατοχής της Χίου, είναι σημαντικό να έχομε τέτοια βιβλία που κρατούν ζωντανές τις μνήμες των δίσεκτων εκείνων χρόνων, μάθημα ιστορίας για μας και για τις επόμενες γενιές».
Υ. Γ. Στη φωτό στη μέση ο Πάνος Καρασούληε και αριστερά κάτω ο Κώστας Μαρής στη Χάιφα το 1942
