Ο φίλος Κωνσταντίνος Ναυπλιώτης ασχολείται με τα συμπαθή τετράποδα.
«Λίγα λόγια για τον γνωστό τετράποδο τον γάιδαρο. Θα τον ακούσουμε και γάδαρο, γαδούρι, γάερο, γάαρο...
Αυτός λοιπόν είναι ο όνος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν κατάγεται από την Ασία ή την Ανατολική Αφρική και έχει συγγενή τη ζέβρα. Αξιόλογη ποικιλία είναι ο όνος τής Κύπρου. Επειδή είναι σκληρό ζώο, εκτός από τα πολλά καλά που προσφέρει ή πρόσφερε στους αγρότες, μας έδωσε και πλούτο λέξεων & φράσεων όπως: γαϊδούρα & γαϊδούρι, γαϊδουρόπετσο, γαϊδουριά, γαϊδουράγκαθο, γαϊδουρόβηχας.
Και τις φράσεις: έφαγε ενός ή ονούς γαδάρου ξύλο, περιμένω σαν το γαϊδούρι, τα στύλωσε σαν τον γάδαρο, δεν μπορεί να δείρει το γάδαρο και δέρνει το σαμάρι, κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε, έχω (ή έχει) γαϊδουρινή υπομονή. Η πιο διαδεδομένη άποψη είναι πως η λέξη προέρχεται από το μσν.
Γαϊδουρινή (αραβ. Gadar) που σημαίνει σκληρότητα, καταπίεση. Στο λεξικό τού Σκαρλάτου Βυζάντιου (εκδ.1857) Ετυμολογία. Από το αείδαρον δηλαδή Από το αεί δέρεσθαι δηλαδή ο γάιδαρος είναι ο αεί δερόμενος. Όμως υπάρχει και η άποψη πως η λέξη δειλώνει τον "αεί εις τα δούρα εργαζόμενον" δηλαδή ότι πάντα κουβαλάει ξύλα (δούρα πρβλ. Δούρειος Ίππος δηλαδή ξύλινο άλογο).
Άλλοι υποστηρίζουν πως η λέξη όνος παράγεται από το ρήμα ονίνημι = ωφελώ, ευεργετώ, χρησιμεύω. Λέξη ονήσιμος = χρήσιμος, ωφέλιμος, ευεργετικός, βοηθητικός.
Τέλος να μη ξεχάσουμε τον ημίονο (ημι- όνος) δηλαδή το μουλάρι που προέρχεται από διασταύρωση φοράδας και γαϊδάρου.
Άλλη φορά θα μιλήσουμε περί όνου σκιάς».
Τα ξέρατε όλα τα παραπάνω; Γηράσκουμε αεί διδασκόμενοι!
Του Δημήτρη Φρεζούλη
