Ασφυξία στο Ανατολικό Αιγαίο – Το προσφυγικό στη Σύνοδο Κορυφής

Η ΕΕ εξετάζει τρόπους αποσυμφόρησης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και κυρίως το hot spot της Μόριας, καθώς και την ενίσχυση της Frontex 
Πέμ, 20/09/2018 - 06:27

Στο τραπέζι της ΕΕ θα βρεθεί το ζήτημα του προσφυγικού, δεδομένων των εξελίξεων στη Συρία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους προς την Τουρκία και ενδεχομένως προς την Ελλάδα. Ήδη, η κατάσταση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι ασφυκτική και άκρως ανησυχητική ακόμη και για την ίδια την ζωή των προσφύγων που έχουν εγκαταλείψει εμπόλεμες ζώνες.

Ένα ακόμη «καμπανάκι» χτύπησε η Διεθνής Αμνηστία, τονίζοντας ότι η ζωή των ανθρώπων στην καταυλισμό της Μόριας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Ζητά, δε, από την ελληνική κυβέρνηση και τις αρμόδιες αρχές να «τερματίσουν την πολιτική περιορισμού που έχει παγιδεύσει σχεδόν 20.500 ανθρώπους σε απαράδεκτες και υπερπλήρεις συνθήκες στα νησιά του Αιγαίου» και να μεταφέρει τους πρόσφυγες στην ηπειρωτική χώρα.

«Κινδυνεύει η ζωή των ανθρώπων στη Μόρια»

 

«Η κατάσταση στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά του Αιγαίου – ιδιαίτερα στη Μόρια – έχει καταστεί αφόρητη· η ζωή και η υγεία των ανθρώπων που βρίσκονται εγκλωβισμένοι εκεί, ανδρών γυναικών και παιδιών, διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Η πραγματικότητα αυτή έρχεται ως συνέπεια της ευρωπαϊκής πολιτικής απόφασης που επιβάλλει τον γεωγραφικό περιορισμό σε άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες στα ελληνικά νησιά. Καθώς ο αριθμός των αφίξεων έχει αυξηθεί, οι ήδη δύσκολες συνθήκες έχουν επιδεινωθεί και ο αριθμός των μετακινήσεων προς την ηπειρωτική χώρα παραμένει ιδιαίτερα ανεπαρκής για την αντιμετώπιση της κρίσης αυτής» αναφέρει η ανακοίνωση.

Παραθέτοντας στοιχεία, η Διεθνής Αμνηστία ισχυρίζεται ότι «σήμερα στη Μόρια της Λέσβου βρίσκονται 8.827 πρόσφυγες, ενώ ο καταυλισμός υποτίθεται ότι έχει μέγιστη χωρητικότητα 3.100 ανθρώπων. Το κέντρο φιλοξενίας στο Βαθύ της Σάμου παρέχει καταφύγιο σε περίπου 4.000 πρόσφυγες και μετανάστες/τριες, ενώ η αναφερόμενη χωρητικότητά του είναι 648 άτομα. Ταυτόχρονα, το κέντρο φιλοξενίας Βιάλ στη Χίο, φιλοξενεί τον διπλάσιο αριθμό από την επίσημη χωρητικότητά του (2.269 άτομα). Από το σύνολο του σημερινού πληθυσμού προσφύγων στα νησιά, τα παιδιά αποτελούν σχεδόν το ένα τρίτο, ενώ πολλά από αυτά είναι ασυνόδευτα ή χωρισμένα από την οικογένειά τους».

«Οι σκληρές επιπτώσεις της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και της πολιτικής εγκλωβισμού των προσφύγων στα νησιά, πλήττουν χιλιάδες ανθρώπους που διέφυγαν από συγκρούσεις. Όχι μόνο οι ζωές τους τίθενται σε αναμονή, αλλά αναγκάζονται να ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες και σε υπερπλήρεις χώρους. Έτσι, έρχονται αντιμέτωποι και πάλι με τη βία, τον φόβο και το τραύμα. Οι αρχές πρέπει να μετακινήσουν επειγόντως τους πρόσφυγες, και ιδιαίτερα τις ευάλωτες ομάδες, στην ηπειρωτική χώρα και να τους παράσχουν επαρκή καταλύματα», επισήμανε σε δήλωσή του ο διευθυντής του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης.

«Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να δείξουν την έμπρακτη αλληλεγγύη τους, αναλαμβάνοντας το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί για τους αιτούντες και τις αιτούσες άσυλο, με μέτρα μετεγκατάστασης σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη κατόπιν επιλογής. Είναι αδικαιολόγητο να κλείνει κανείς τα μάτια σε αυτή την ανθρώπινη τραγωδία για να επιτραπεί η υλοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας» πρόσθεσε ο κ. Σακελλαρίδης.

Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Έκκληση για απομάκρυνση των παιδιών

Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας αναβαθμίζει τις προηγούμενες προειδοποιήσεις. Μόλις χθες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζήτησαν την απομάκρυνση των παιδιών από τη Μόρια.

Σε ανακοίνωσή τους οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τονίζουν ότι ο καταυλισμός βρίσκεται σε κατάσταση «πρωτοφανούς έκτακτης ανάγκης» όσον αφορά τη σωματική και ψυχική υγεία των προσφύγων.

Οι ΓΤΧ κάνουν λόγο για περιστατικά εφήβων στη Μόρια, που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας ή έχουν αυτοτραυματιστεί, τονίζοντας πως υπάρχουν σημαντικά κενά στην πρόσβαση ιατρικής φροντίδας.

Από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο, στο πλαίσιο δραστηριότητας ψυχικής υγείας για παιδιά (6-18 ετών), οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διαπίστωσαν ότι σχεδόν το 1/4 των παιδιών (18 από τα 74) είχαν αυτοτραυματιστεί ή είχαν κάνει απόπειρα ή είχαν σκέψεις αυτοκτονίας. Άλλοι ανήλικοι ασθενείς παρουσιάζουν επιλεκτική βωβότητα, κρίσεις πανικού, άγχος, εκρήξεις επιθετικότητας και συνεχείς εφιάλτες.
Έλλειψη ασφάλειας και υγιεινής

«Αυτά τα παιδιά προέρχονται από χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο, που έχουν υποστεί ακραία επίπεδα βίας και ψυχικού τραύματος. Αντί να λάβουν φροντίδα και προστασία στην Ευρώπη, βιώνουν διαρκή φόβο, στρες και επεισόδια νέας βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας» λέει ο Ντέκλαν Μπάρι, παιδίατρος και ιατρικός συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα.

«Επιπλέον, το περιβάλλον χαρακτηρίζεται από έλλειψη ασφάλειας και υγιεινής, με αποτέλεσμα να βλέπουμε πολλά περιστατικά υποτροπιάζουσας διάρροιας και δερματικών λοιμώξεων σε παιδιά όλων των ηλικιών. Με τέτοια υπερσυγκέντρωση και απουσία υγιεινής, ο κίνδυνος επιδημιών είναι πολύ μεγάλος».

Μόνο τις δύο πρώτες βδομάδες του Σεπτέμβρη στη Λέσβο κατέφτασαν 1.500 άνθρωποι, χωρίς στέγη, φαγητό και ελάχιστη ιατρική κάλυψη.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν περιθάλψει πολλά παιδιά για τα οποία το τοπικό νοσοκομείο έκρινε ότι χρειάζονται φροντίδα στην Αθήνα. Ωστόσο, εξαιτίας της έλλειψης στέγης στην ηπειρωτική χώρα, τα παιδιά αυτά είναι αναγκασμένα να ζουν σε ένα περιβάλλον όπου τα ιατρικά προβλήματα και η ψυχική υγεία τους επιδεινώνονται.
«Εδώ και τρία χρόνια είμαστε μάρτυρες των άθλιων συνθηκών κάτω από τις οποίες ζουν χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στη Μόρια. Απευθύνουμε ακόμη μια φορά έκκληση στις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να εφαρμόσουν βιώσιμες λύσεις για να σταματήσει αυτή η τραγική κατάσταση. Είναι καιρός πια να δοθεί τέλος στις απάνθρωπες συνέπειες της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Είναι ώρα για άμεση μετεγκατάσταση των πλέον ευάλωτων προσφύγων σε ασφαλείς συνθήκες σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη» τονίζει ο Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής προγραμμάτων του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Αποσυμφόρηση της Μόριας ζητά ο ΟΗΕ

Η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες κάλεσε επίσης τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν τη μεταφορά αιτούντων άσυλο στην ηπειρωτική χώρα, υποστηρίζοντας πως η κατάσταση στο υπερπλήρες κέντρο υποδοχής της Λέσβου είναι πλέον «καζάνι που βράζει».

Η Λέσβος ήταν κατά το 2015 το προτιμώμενο σημείο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για σχεδόν ένα εκατομμύριο Σύρους, Αφγανούς και Ιρακινούς, οι οποίοι εξακολουθούν να αποτελούν περίπου το 70% των νέων αφίξεων που γίνονται με πολύ μικρότερο ρυθμό, αναφέρει η υπηρεσία του ΟΗΕ.

Περισσότεροι από 7.000 αιτούντες άσυλο και μετανάστες –το ένα τέταρτο των οποίων είναι παιδιά– συνωστίζονται στο κέντρο υποδοχής της Μόρια, που έχει φτιαχτεί για 2.000, δήλωσε ο Τσάρλι Γιάξλεϊ της Υπάτης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες. «Υπάρχει αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που εμφανίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, η ανταπόκριση και η θεραπεία είναι θλιβερά ανεπαρκείς», υποστήριξε ο ίδιος.

 

Σύνοδος Κορυφής για το Προσφυγικό

Σε αυτό το κλίμα, και με την κυβέρνηση να έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά σε ό,τι αφορά τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στη Μόρια, περιοριζόμενη σε ψελλίσματα περί σχεδίου αποσυμφόρησης του νησιού, το προσφυγικό κυριαρχεί στην ατζέντα της άτυπης Συνόδου Κορυφής στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας.

Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν στραμμένο το βλέμμα στις εξελίξεις στο Ιντλίμπ της Συρίας, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην έξοδο εκατοντάδων χιλιάδων ή και περισσοτέρων προσφύγων προς την Τουρκία και ενδεχομένως προς την Ελλάδα. Δύο είναι οι άξονες της συζήτησης: οι τρόποι αποσυμφόρησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και κυρίως της Μόριας και η ενίσχυση της Frontex.

Στο τραπέζι θα τεθούν οι τρεις προτάσεις που παρουσίασε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ την περασμένη εβδομάδα στο Στρασβούργο και τις οποίες εξειδίκευσε ο αρμόδιος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος, το επιτελείο του οποίου εργάστηκε το προηγούμενο διάστημα επί αυτών. Η σπουδαιότερη από αυτές προβλέπει την αναβάθμιση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής -δηλαδή της Frontex- τόσο σε επίπεδο προσωπικού όσο και αρμοδιοτήτων για την καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Η πρόταση προβλέπει ένα σταθερό σώμα 10.000 στελεχών που θα είναι πλήρως επιχειρησιακό το 2020. Το κρίσιμο σημείο εδώ, όπως αναφέρουν «Τα Νέα», είναι ότι το προσωπικό θα χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες. Πέραν από τα στελέχη που θα αποσπώνται από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα, ο στόχος είναι το μόνιμο (statutory) προσωπικό της υπηρεσίας να ανέλθει σε 3.000 άτομα μέχρι το 2027, καθώς και να αυξηθεί ο αριθμός όσων αποσπώνται σε μακροπρόθεσμη βάση.

Ο παράγοντας όμως που «θα αλλάξει το παιχνίδι» (game changer) είναι ότι το μόνιμο προσωπικό της Συνοριοφυλακής θα μπορεί να ηγείται των ομάδων επιτήρησης και να ασκεί εκτελεστικές εξουσίες με τη σύμφωνη γνώμη των αρχών του κράτους – μέλους στο οποίο δρα. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορεί να ελέγχει ταυτότητες, να σφραγίζει ταξιδιωτικά έγγραφα, να αρνείται σε τρίτα πρόσωπα την είσοδο στα εξωτερικά σύνορα, ακόμη και να προβαίνει σε συλλήψεις. Το μόνιμο προσωπικό της δύναμης θα μπορεί επίσης να φέρει όπλα. Οι παραπάνω ενέργειες γίνονται μέχρι σήμερα μόνο από αποσπασμένο προσωπικό από τα κράτη – μέλη.

Παράλληλα, η Κομισιόν κατέθεσε άλλες δύο προτάσεις για την αυστηροποίηση της πολιτικής επιστροφών (στο πλαίσιο των οποίων ο ρόλος της Frontex διευρύνεται) και για την ενίσχυση του μελλοντικού Οργανισμού για το Ασυλο. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις επιστροφές, που εξακολουθούν να κινούνται χαμηλά (μόλις 36,6% όσων διατάχθηκαν να επιστραφούν επέστρεψαν πραγματικά στις χώρες προέλευσής τους το 2017), προβλέπεται μία πιο απλοποιημένη διαδικασία για αιτήσεις ασύλου που απερρίφθησαν.

Οι αποφάσεις επιστροφής θα πρέπει να εκδίδονται αμέσως μετά ή παράλληλα με την απόφαση λήξης της νόμιμης παραμονής. Κοινές προθεσμίες πέντε ημερών κατ’ ανώτατο όριο θα ισχύουν για τις προσφυγές κατά των αποφάσεων επιστροφής στην περίπτωση απόρριψης της αίτησης ασύλου. Επιπλέον, προκειμένου να υπολογίζεται καλύτερα η χρονική περίοδος που απαιτείται για την επιτυχή διενέργεια της επιστροφής και υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι για την ανάγκη να γίνει κράτηση, τα κράτη – μέλη θα υποχρεούνται να προβλέπουν μία αρχική περίοδο κράτησης τουλάχιστον τριών μηνών.

Εφόσον οι διαδικασίες αυτές εφαρμοστούν, ενδεχομένως να μπορούσε να διατηρηθεί σε ένα ελεγχόμενο αριθμό ο πληθυσμός των προσφύγων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ακόμη κι έτσι όμως το αίτημα για αποσυμφόρηση της Μόριας είναι επιτακτικό.

Πηγή: in.gr

 

 

 

Σχετικά Άρθρα