Μια μοναδική ευκαιρία να ξεναγηθούν σε μία από τις κορυφαίες, περιοδικές εκθέσεις της Βιβλιοθήκης «ΚΟΡΑΗΣ», με τίτλο «ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ 1822-2022», θα έχουν οι τηλεθεατές της ΑΛΗΘΕΙΑ TV στην εκπομπή «η επικαιρότητα με άλλο μάτι» σήμερα Δευτέρα 23/6/25 στις 8 & 12 το βράδυ και αύριο Τρίτη στις 4 μ.μ.
Αρχικά, για την σπουδαιότητα, την ακτινοβολία, την επισκεψιμότητα από χιλιάδες ενήλικες και μαθητές, της έκθεσης που φιλοξενεί σπάνια εκθέματα, τεκμήρια, πρωτογενείς πηγές και θησαυρούς της Βιβλιοθήκης και αφορούν την Επανάσταση, τις Σφαγές και την Αναγέννηση της Χίου, μιλούν η Διευθύντριά της, Άννα Χαζίρη και ο ιστορικός, Κώστας Ζαφείρης.
Στην αίθουσα «Γ. ΘΕΟΤΟΚΑΣ», όπου φιλοξενούνται οι 12 προθήκες με αντίστοιχες ενότητες, έχουμε «ξεναγό» μας την δρ. Ιστορίας Αθηνά Ζαχαρού - Λουτράρη, που είχε την επιμέλεια της έκθεσης όπως και της ομότιτλης έκδοσης της Βιβλιοθήκης «ΚΟΡΑΗΣ». Πολύτιμο οδηγό για κάθε επισκέπτη της, αλλά και μια ακόμη αξιόλογη, ευσύνοπτη έκδοση που μπορεί να κοσμήσει κάθε βιβλιοθήκη, καθώς περιλαμβάνει μαζί με την περιγραφή, φωτογραφίες των εκθεμάτων και τα βασικά ιστορικά γεγονότα, την Επανάσταση, την καταστροφή και την αναγέννηση της Χίου.
Από το πρώτο κιόλας βήμα στο χώρο της έκθεσης που φωτίζει τα κορυφαία ιστορικά γεγονότα, ακόμη και λιγότερο γνωστές σελίδες και πτυχές της Ιστορίας, και ο τακτικός επισκέπτης της Βιβλιοθήκης ΚΟΡΑΗΣ, θα νιώσει ένα πρωτόγνωρο δέος…
Όπως και εμείς, ακολουθώντας την γλαφυρή περιγραφή της Αθηνάς Ζαχαρού - Λουτράρη σε συνδυασμό με την επιστημονική της γνώση, σκύψαμε πάνω από την κάθε προθήκη, ήλθαμε σε επαφή με πρωτότυπα δημόσια έγγραφα, χειρόγραφες επιστολές με την υπογραφή Μητροπολιτών, Πατριαρχών, πρωτεργατών της Επανάστασης, καταλόγους χιωτών Φιλικών. Ξεχωριστή εντύπωση προκαλεί ένα εντυπωσιακό πρωτότυπο έγγραφο της Φιλικής Εταιρείας γραμμένο με τον μυστικό κώδικα που επικοινωνούσαν τα μέλη της.
Κάθε προθήκη και μια ενότητα, ενδεικτικά αναφέρουμε εκείνες με εκθέματα που σχετίζονται με εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες, θύματα της Επανάστασης. Βιβλία ιστορίας και μάλιστα από τις πρώτες τους εκδόσεις, που υπογράφονται από έλληνες και ευρωπαίους Ιστορικούς, φιλέλληνες, τα οποία είναι αφιερωμένα στην Επανάσταση, ωστόσο οι Σφαγές της Χίου και η πυρπόληση της Ναυαρχίδας καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος τους, δείχνοντας έτσι και τον ευρωπαϊκό αντίκτυπό τους.
Καθηλώνουν, στις επόμενες προθήκες που μας ξεναγεί η κυρία Αθηνά Ζαχαρού – Λουτράρη, οι φρικιαστικές περιγραφές όσων επέζησαν των Σφαγών ή αυτοπτών, όπως αυτές διασώθηκαν μέσα από χειρόγραφα απομνημονεύματα, βιβλία που εκδόθηκαν από επιζώντες όπως του 8χρονου Χριστόφορου Πλάτωνος Καστάνη, στην Φιλαδέλφεια. Παρουσιάζοντάς μας εκδόσεις όπως με την υπογραφή Στυλιανού Βίου, Αλ. Βλαστού, τα απομνημονεύματα του Βαχίτ Πασά, κ.ά., παράλληλα, αναφέρεται αντιπροσωπευτικά σε γεγονότα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα και έχουν ξεχωριστό ιστορικό ενδιαφέρον.
Ο αντίκτυπος των Σφαγών στο εξωτερικό είναι αντίστοιχος προφανώς της αιματοχυσίας και της βαρβαρότητας των Σφαγών. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν η εφημερίδα THE TIMES του Λονδίνου, με ημερομηνία του 1823, που αναφέρονται σε αυτές και μια σύγχρονη αυστριακή.
Στη συνέχεια, τον επισκέπτη της έκθεσης καθηλώνουν μια σειρά από λογοτεχνικές, ευρωπαϊκές και ελληνικές εκδόσεις που απηχούν ή εμπνέονται από τα ασύλληπτης ωμότητας γεγονότα των Σφαγών. Ξεχωρίζει ανάμεσά τους, η πρωτότυπη έκδοση του Βίκτωρος Ουγκώ που έδωσε το έναυσμα και σε άλλους φιλέλληνες λογοτέχνες να πάρουν θέση με το έργο τους.
Το τρίτο και τελευταίο μέρος της έκθεσης “ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ” σίγουρα φωτίζει μια εποχή, λιγότερο γνωστή.
Πρόκειται για την αναγέννηση της Χίου μετά τον θρήνο, στην ερειπωμένη από τους κατοίκους της και κάθε μορφή ζωής, δραστηριότητα.
Η φωνή διασωθέντων, σκλάβων, ίσως έχει ακουστεί και στο παρελθόν. Ο τρόπος όμως με τον οποίον μεταφέρεται στον επισκέπτη, είναι ιδιαίτερος και μοναδικός. Τόσο ζωντανός...
Εξίσου συγκλονιστικά είναι και τα εκθέματα που αφηγούνται την αργή αλλά σταθερή αναγέννηση του τόπου, που δείχνουν ότι αρχίζει να αναφύεται η ζωή στην Χίο ανάμεσα στα ερείπεια και τους τάφους…
Πρόκειται για διάφορα δημόσια, διοικητικά έγγραφα, φιρμάνια, χειρόγραφες σημειώσεις, κ.λπ. Αφορούν πλειστηριασμούς, συμβολαιογραφικές πράξεις, ανοικοδόμηση κατεστραμμένων ναών, τη λειτουργία των σχολείων, επανεκκίνηση της κοινωνικής, πολιτικής δραστηριότητας, την καλλιέργεια της μαστίχας και άλλων τοπικών προϊόντων, τα πρώτα κάλαντα μετά την Σφαγή, την απελευθέρωση των αιχμαλώτων…
Η τηλεοπτική μας ξενάγηση μας στην έκθεση ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ της Βιβλιοθήκης ΚΟΡΑΗΣ από την δρ. Αθηνά Ζαχαρού - Λουτράρη, κλείνει με την προθήκη που είναι αφιερωμένη στον ιδρυτή της, ΑΔΑΜΑΝΤΙΟ ΚΟΡΑΗ, την λαμπρότερη μορφή του νεότερου ελληνισμού που συγκλονισμένος από την ολοκληρωτική καταστροφή του τόπου του στέλνει επιστολές ακόμη και στον αμερικανό Πρόεδρο Τζέφερσον, αλλά και σε μεγάλες πολιτικές μορφές στην Ελλάδα. Την ύπαρξή τους προφανώς γνωρίζαμε, αλλά ίσως είναι από τις σπάνιες ευκαιρίες που έχουμε να σκύψουμε πάνω τους…
Η τηλεοπτική ξενάγηση στην περιοδική έκθεση ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ολοκληρώνεται με την παρουσίαση του πορσελάνινου κηροπήγιου που του είχαν χαρίσει οι φίλοι του για να τον συντροφεύει το φως του τις νύχτες που ξαγρυπνά.
Σύμβολο του Φωτός, της Αναγέννησης, της Ελπίδας που γεννήθηκε μέσα από τις πιο αιματοβαμμένες και ζοφερές ιστορικές περιόδους που έζησε τούτος ο τόπος!
Δυστυχώς, όμως, δεν έπαψε να ζει η Ανθρωπότητα…
Ευγενία Κώττη
