Ήταν μια ανοιξιάτικη μέρα σαν κι αυτή, 28 Μάρτη του 1928, όταν είδε το πρώτο φως της μέρας ο χιολάτρης, πολυτάλαντος, αυτοδίδακτος καλλιτέχνης Νίκος Γιαλούρης, γεννημένος από Ψαριανό πατέρα και μητέρα με ρίζες στα Καρδάμυλα και τις Οινούσσες. Ο τόπος της γέννησής του, η καταγωγή του έβαλαν τα σημάδια τους στην μετέπειτα ανοδική αλλά και γεμάτη δυσκολίες πορεία του. Επισκέπτονταν κάθε κομμάτι του νησιού ως "προσκυνητής" όπως συνήθιζε να λέει. Στο λεύκωμα " Η κούνια της φωτιάς" που εξέδωσε το 1988, στον πρόλογο ανάμεσα στα άλλα αναφέρει.: "Στα Ψαρά να πας προσκυνητής, έτοιμος να χάσεις την καρδιά σου για να την ξανακερδίσεις έτοιμος να μάθεις να βλέπεις με τα μάτια του Μέσα Ανθρώπου.. Σε κάποιο άλλο σημείο του προλόγου του συνεχίζει συμπυκνώνοντας τη φιλοσοφία της ζωής του."... Πήγαινε στα Ψαρά για να λες πως είσαι ολάκερος, αδιάφορο πούθε ξεκινάς, τι γλώσσα μιλάς και τι σε έμαθαν να πιστεύεις και να προσκυνάς. Προσκύνησε σε τούτο το νησί του Ήλιου, της Άλμης και της Αποκοτιάς, ακόμη κι αν γεννήθηκες για μια ζήση βολεμένη και καθημερινή. Τα Ψαρά θα σου δώσουν τη ΜΙΑ ευκαιρία να πεις κι εσύ να πεις κι εσύ πως αν δεν γεννήθηκες για τα "μεγάλα και τα ωραία" τουλάχιστον τα κοίταξες στα μάτια και κατάλαβες. Ίσως τρομάξεις". Ο Νίκος Γιαλούρης καταλήγει στον πρόλογο του λευκώματός του για τα Ψαρά :" Αν πάλι ξέχασες να πονάς μα και να στέκεσαι ολόρθος, αν οι στράτες σου τραβούν κατά τη σιγουριά βιμασμό, ο τόπος τούτος της φωτερής σιωπής, της ερημιάς, της αρχοντικής και των γλάρων, δεν είναι για σένα. Τράβα κατά τις γελαστές, τις λευκές κυράδες των Κυκλάδων, ή στην Κω, τη Ρόδο, τη Νιο, στη Σαντορίνη. Τα Ψαρά είναι η πόρτα για ένα ταξίδι στα βάθη της καρδιάς του ανθρώπου, ένα ταξίδι που χρειάζεται δαδί τη Μνήμη και ραβδί, τον Έρωτα της Ζωής, αν τα ‘χεις και τα δύο, σταυροκοπήσου και μείνει, Αν όχι. Καλό σου κατευόδιο, φίλε..."
Είναι προφανές ότι στο χρωστήρα του δεν είχε μόνο χρώματα αλλά και λέξεις. Τις μετουσίωνε σε ταξιδιωτικά, λαογραφικά κείμενα, ποίηση, παραμύθια. "Μέσα από τα μάτια του Νίκου μάθαμε να αγαπάμε τη Χίο" σημειώνουν οι εκδότες του ιδρύματος "Φαφαλιός" που εξέδωσε το 2012 το λεύκωμα του Μανώλη Βλάχου με τίτλο "Νίκος Γιαλούρης Σχέδια και χαρακτικά"
Για την εμβέλεια, το εύρος, την αξία του καλλιτεχνικού έργου έχουν μιλήσει, γράψει, εκδώσει αρκετοί ειδικοί στη Χίο και την Αθήνα και όταν ήταν μαζί μας, κι όταν "έφυγε" το 2003. Μακρύς ο κατάλογος των εκθέσεων, εκδόσεων, και άρθρων είχαν γίνει γνωστά πριν αρχίσει η συνεργασία μας στην "ΑΛΗΘΕΙΑ ΤV". Τι να πρωτοθυμηθούμε από τη συνεργασία μας; Ήταν αρχές του 1990 όταν έκανε μια έκθεση με αντιπολεμικά έργα στα Καρδάμυλα την οποία καλύψαμε τηλεοπτικά. Πάντοτε παρακολουθούσε την επικαιρότητα και έπαιρνε θέση. Ο αντιαμερικανισμός η αντίδρασή του σε κάθε πόλεμο π.χ. στη Γιουγκοσλαβία, στις φωτιές στα δάση ήταν ορατά σε είτε στους πίνακές του, είτε στα άρθρα του.
Θυμάμαι με τι δέος τον είχα πλησιάσει τότε στα Καρδάμυλα, καθώς έκανα τα πρώτα μου βήματα στη δημοσιογραφία, και με πόση ευγένεια και απλότητα απαντούσε στις ερωτήσεις μου παρόλο που διέκρινε την απειρία μου. Συνέντευξη τη συνέντευξη ήλθαμε πιο κοντά για να φτάσουμε να με τιμήσει με τη φιλία του, ακόμη και με τις "πατρικές συμβουλές" του. Κάθε φορά που πηγαίναμε για μια συνέντευξη, το γνώριμο κτύπημα του κουδουνιού στην πόρτα, εκείνος ακούραστος εργάτης της Τέχνης και αν τύχαινε καμιά φορά να μη δουλεύει κάτι από τον εξοπλισμό μας, έλεγε "εγώ με τα τεχνικά δεν τα πάω καλά". Θα μπορούσα να τον ακούω να μιλά για ώρες τις χωρίς να τον διακόπτω, έπρεπε όμως να κάνω ερωτήσεις... Αναρωτιέμαι τι έργα θα δημιουργούσε σήμερα στην Ελλάδα της φτώχειας, της εξαθλίωσης, της υποταγής, όταν σε άλλες περιόδους αποτύπωνε σπασμένα αγάλματα, το χρυσό χρώμα που ερχόταν σε αντίθεση με την πραγματικότητα. Αγαπούσε τις βάρκες, τα καρνάγια. Αγαπούσε πάρα πολύ τα παιδιά. του Με προθυμία έδωσε την άδεια να μαθαίνουν από τα σχέδιά του τα παιδιά όταν του ζητήθηκε να μαθαίνουν τα παιδιά της "Λιλιπούπολης" προγραφή, τα επισκεπτόταν στο σχολείο, συμμετείχε στις εκδηλώσεις τους, Τα αντι-παραμύθια του ήταν μια από τις φωτεινές στιγμές του έργου του. Ποιο αλήθεια πολιτικό πρόσωπο θα μπορούσε να περιγράφει σήμερα με το παραμύθι του με τίτλο" Ο δράκος ο ρουφήχτρας";...
Η πιο τραγική στιγμή ήταν όταν με την παρέμβαση της Τασούλας Μανδάλα ανακαλύψαμε την καταστροφή μέρους του έργου του που -"φυλασσόταν"- στο υπόγειο της Πινακοθήκης από τη βροχή. Ήταν δεύτερη φορά που πλημμύρα είχε καταστρέψει το έργο του για αυτό και έλεγε ότι τον κυνηγούσε...
Μετά η αποκατάσταση της ζημιάς, μετά το Μουσείο Γιαλούρη, μετά...
Η μέρα αυτή, η μέρα που γεννήθηκε ο Νίκος Γιαλούρης είναι μόνο η αφορμή για να κατεβάσουμε από τη βιβλιοθήκη μας τα έργα του, να τον γνωρίσουμε στα παιδιά, να του λέγαμε "πόσο μας λείπει". Αν και σύμφωνα με ένα στίχο που δανειστήκαμε από τον Οδυσσέα Ελύτη και τον " Ήλιο τον πρώτο ο Γιαλούρης ήταν "ένα κλαδάκι δυόσμου αμάραντο"....