Σε πρόσφατο σχετικώς δημοσίευμά μου, αναφερόμενος στο… βιογραφικό μου(!) έγραψα ότι το λίγο διάστημα που υπήρξα ναυτικός, υπηρέτησα και σε πλοίο τύπου «Λίμπερτυ», το «ΑΚΤΗ» του αειμνήστου Νικόλα Λιβανού. Ο Νικόλας και ο αδελφός του Σταύρος, με καταγωγή από τα Καρδάμυλα της Χίου, ήσαν οι μεγαλοεφοπλιστές της εποχής μου (πλουσιότερος ο Σταύρος), αείμνηστοι βέβαια σήμερα!... Αντιγράφω λοιπόν από την «ΕΣΤΙΑ της Κυριακής» (3 Μαρτίου) την περιγραφή των Λίμπερτυ, ελπίζοντας να με συγχωρήσει ο κ. Δημήτριος Καπράνος, ο οποίος έχει την επιμέλεια του σχετικού άρθρου!... Ξεκινάω λοιπόν με ακριβή αντιγραφή, στην αρχή!...
ΤΑ LIBERTY ΚΑΙ ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΟΥΛΟΥΚΟΥΝΤΗ
Τα πλοία «λίμπερτυ» ναυπηγούνταν σε σειρά μέσα σε… 42 ημέρες (μοναδικό ρεκόρ) στο ναυπηγείο Ρίτσμοντ της Καλιφόρνιας, αλλά και του Καναδά. Ο Χίτλερ είχε φρυάξει και είχε γεμίσει τον Ατλαντικό με νάρκες και «υποβρύχια τσέπης» (όπως το «Φον Σπέε»), βυθίζοντας με τορπίλες τις συμμαχικές εφοδιοπομπές. Οι Έλληνες εφοπλιστές, από τον Οκτώβριο του 1940 που κηρύχθηκε ο πόλεμος, έδωσαν τα πλοία τους στους συμμάχους και υπέστησαν σοβαρές απώλειες σε ναυτικούς και πλοία. Στην ουσία έχασαν το μεγαλύτερο μέρος των στόλων τους. Ο πρόεδρος Ρούσβελτ πήρε την μεγάλη απόφαση και άναψε το πράσινο φως για την κατασκευή ενός τύπου πλοίου «μιας χρήσεως». Ο ναυπηγός του έλεγε ότι «σιχαινόσουν να το βλέπεις».
Σκοπός του ατμοκίνητου πλοίου, που πήρε το όνομα «λίμπερτυ» (ελευθερία) ήταν να εκτελέσει ένα και μοναδικό ταξίδι, και μετά ας χανόταν. Κάθε πλοίο χρειαζόταν 3.400 τόννους χάλυβα για τον σκελετό του και τα διαφράγματα, 2.750 τόννους λαμαρίνα και 700 προκατασκευασμένα τμήματα. Είχε πέντε κύτη, μηχανή 2.500 ίππων και ανέπτυσσε ταχύτητα 11 μιλίων μεταφέροντας 10.000 τόννους φορτίου. Το πλήρωμά του ήταν 17μελές. Δεν το φόβιζαν ούτε οι νάρκες ούτε οι τορπίλες. Κατασκευάσθηκαν 2.350 τέτοια πλοία, από τα οποία χάθηκαν 400.
Οι σύμμαχοι νίκησαν τον Χίτλερ, μοίρασαν τον κόσμο στην Γιάλτα και από τα υπόλοιπα πλοία πούλησαν 100 στους Έλληνες εφοπλιστές (για την ακρίβεια 98) σαν πολεμικές αποζημιώσεις σε πολύ χαμηλή τιμή. Πήραν πολλά και οι Αμερικανοί εφοπλιστές. Αλλά τι έκαναν; Μια… τρύπα στο νερό. Οι Έλληνες όμως είναι «διαόλου κάλτσα».[…]
Ο άνθρωπος της «εποχής του ατμού» αγόρασε τα περισσότερα πλοία, νομίζω 15. Τα ενίσχυσε με ελάσματα-ζωνάρια γύρω-γύρω και τα πλοία αυτά όργωναν επί χρόνια τους ωκεανούς, μαζί με τα υπόλοιπα που αγόρασαν Χιώτες εφοπλιστές, ταξίδεψαν σε όλο τον πλανήτη και χόρτασαν χιλιάδες οικογένειες στην κατεστραμμένη χώρα μας. Ἡ μεγάλη αγορά έγινε τον Οκτώβριο του 1945 και πάνω σ'αυτά τα «λίμπερτυ» στηρίχθηκε η ανανέωση της σημερινής μεγάλης και πρώτης ναυτιλίας των Ελλήνων. Τρία από αυτά έγιναν μουσεία, ένα στην Βαλτιμόρη, ένα στο Σαν Φρανσίσκο και ένα στον Πειραιά.
Τα «πλοία ανάγκης» δεν συνετέλεσαν μονάχα στην συντριβή του «Άξονος», αλλά αποτέλεσαν και την αρχή δημιουργίας νέων στόλων και μεγάλων ονομάτων του εφοπλισμού. […]
Εγώ, τελειώνοντας με την αντιγραφή, έχω να προσθέσω ότι εκτός από τα «ελάσματα ζωνάρια» πολλοί εφοπλιστές «έκοβαν» στη μέση το πλοίο τους και προσέθεταν ένα ακόμη κύτος (αμπάρι). Επίσης για κάποιους λόγους, το πλήρωμα αυξήθηκε από 17 άτομα σε 30-34 άτομα!...
Αγαπητοί Αναγνώστες, αυτό που θυμάμαι εγώ, είναι ότι τα «λίμπερτυ» δεν ήταν πλοία «μιας χρήσεως». Ήταν πλοία, και σκληρά, και καλοτάξιδα! Με τη «μαγιά» των «λίμπερτυ» οι Έλληνες εφοπλιστές της μεταπολεμικής εποχής, απέκτησαν λίγο αργότερα τους κολοσσούς, είτε ως πλοία ξηρού φορτίου, είτε ως «γκαζάδικα», είτε ως πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (containers).
Αγαπητοί Αναγνώστες, ως γνωστόν έχω Χιακή καταγωγή και είμαι υπερήφανος που το νησί μου έχει πολλούς εφοπλιστές, που μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες εφοπλιστές κατέχουν το μεγαλύτερο Εμπορικό Στόλο της υφηλίου, με αποτέλεσμα η Ελλαδίτσα μας να επιβιώνει εν πολλοίς από το συνάλλαγμα που εισάγεται από τα πλοία και τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτά!...