Πρώτο μέρος από την εισήγηση της δρ. Αθηνάς Ζαχαρού - Λουτράρη στην παρουσίαση του βιβλίου «Χίος οι Πρόσφυγες της Κατοχής»:
«Πρώτα να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Δ. Φρεζούλη όχι μόνο για την τιμή να μιλήσω για το βιβλίο του: Χίος: Οι πρόσφυγες της Κατοχής, με τον κατατοπιστικό υπότιτλο των κεφαλαίων: Κατοχικά, Φυγαδεύσεις, Στην Τουρκία, Στην Κύπρο, Στη Μέση Ανατολή - Αφρική, Η Επιστροφή, αλλά και γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να διαβάσω προσεχτικά μία σπουδαία εργασία.
Η Χίος, πολύ κοντά στα μικρασιατικά παράλια, σταυροδρόμι στους θαλάσσιους δρόμους από βορρά προς νότο και από ανατολή σε δύση, βρίσκεται σε πρώτη γραμμή μετακινήσεων, ειρηνικών και πολεμικών, με κύματα προσφύγων. Πολύπαθος τόπος στη μακραίωνη ιστορία της δέχτηκε και δέχεται κατατρεγμένους, που βίαιες ή αβίωτες συνθήκες τούς αναγκάζουν να φύγουν από τις πατρίδες τους.
Ο Δημήτρης Φρεζούλης στο τελευταίο από τα πολλά ωραία βιβλία του, ως συνέχεια του προηγουμένου: «Η ζωή στην Κατοχή», που έτυχε θερμής ανταπόκρισης με δύο ήδη συνεχόμενες εκδόσεις, διαπραγματεύεται τους χιώτες πρόσφυγες εξ αιτίας της γερμανικής κατοχής 1941-1945, που κατέφυγαν στις απέναντι ακτές, την Κύπρο, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Η σημαντική ιδιαιτερότητα του έργου βρίσκεται στην παράθεση των μαρτυριών από αυτόπτες που έζησαν τα γεγονότα. Ο συγγραφέας είχε την ιδέα, τη διάθεση και την αντοχή στη μακροχρόνια εκπομπή του στην τηλεόραση της ΑΛΗΘΕΙΑΣ «Ανθρώπινες διαδρομές» να συζητήσει με πολλούς ανθρώπους της Χίου για ποικίλα θέματα, που αποτελούν ανεκτίμητα στοιχεία της ιστορίας μας, και εδώ να ταξινομήσει τις διηγήσεις τους στα κεφάλαιά του, επιλέγοντας κοπιαστικά τα κατάλληλα τμήματα. Όταν πολλά χρόνια πριν ο Στυλιανός Βίος, για να αναφέρω ένα παράδειγμα της σημασίας της καταγραφής, συγκέντρωσε στο βιβλίο του: Οι Σφαγές στο στόμα του χιακού λαού μαρτυρίες των φοβερών γεγονότων του 1822, ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί πόσο αυτές υπήρξαν πολύτιμες. Έτσι τώρα όσα απλοί άνθρωποι της Χίου ή μορφωμένοι, ο καθένας με τον μοναδικό του τρόπο διηγήθηκαν για το πώς βίωσαν τη γερμανική κατοχή, τη φυγή και την προσφυγιά, όλα αυτά προσφέρουν όχι μόνο τη γνώση σε όσους σήμερα θέλουν να μάθουν, αλλά αποτελούν μια παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές.
Χρησιμοποιώντας και τα απαραίτητα στοιχεία από την πλούσια βιβλιογραφία, την οποία έχει μελετήσει και την παραθέτει, ο συγγραφέας ταξινομεί το υλικό του, μετά τον πρόλογο και την εισαγωγή, στα κεφάλαια του υποτίτλου. Το καθένα είναι χωρισμένο σε μικρές ενότητες, με τον εύστοχο τίτλο της, όπως έχει την ικανότητα ο δημοσιογράφος Φρεζούλης να βρίσκει, και τη σχετική παραπομπή της προέλευσης, όπως η επιστημονική γραφή επιβάλλει.»
Του Δημήτρη Φρεζούλη
