Είναι γνωστό πως η ελληνική μυθολογία είναι γεμάτη από έρωτες μεταξύ των θεών, μεταξύ θεών και θνητών, ακόμα και μεταξύ ομοφύλων (Δίας με τον Γανυμήδη, ο Απόλλων με τον Υάκινθο) πρβλ. «εννέα γαρ οι νύκτας εμίσγετο μητίετα Ζεύς νόσφιν απ’ αθανάτων ιερόν λέχος εισαναβαίνων» δηλ. εννέα νύχτες έσμιγε μαζί της ο πολύβουλος Δίας*, μακριά από τους αθανάτους, ανεβαίνοντας στην ιερή κλίνη. (Ησιόδου Θεογονία 56-57).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους αιμομικτικούς έρωτες (Οιδίπους – Ιοκάστη) ούτε βέβαια τα Σόδομα και τα Γόμορρα τα οποία καταστρέφονται λόγω της παιδεραστίας.
Όμως επειδή μιλάμε για τον «αρσενικό» Ουρανό και τη «θηλυκή» Γη, υφίσταται η γονιμοποιητική διαδικασία που ισχύει για κάθε ανθρώπινο ζεύγος. Η αντιστοιχία αυτή μάς λέει, πως, όπως το σπέρμα γονιμοποιεί τη μήτρα της γυναίκας∙ έτσι και ο Ουρανός ρίχνοντας τη βροχή στους κόλπους της Γης (μήτρα) την γονιμοποιεί με τη βλάστηση και την καρποφορία (σχετ. λ. ζείδωρος = αυτός που δίδει ζωή, γόνιμος, καρποφόρος αρχ. έκφραση ζείδωρος άρουρα {γη}). Αυτή την εικόνα αναπαράγει η επίκληση των μυστών κατά την ιερή νύχτα των Ελευσινίων Μυστηρίων «Ύε Ζεύ, κύε Δημήτηρ» δηλ. βρέξε Δία, (άρχοντα του Ουρανού) μείνε έγκυος Δήμητρα (γη).
Όπως διαβάζουμε στα Διονυσιακά του Νόννου (ΙΓ΄98-102) αντιλαμβανόμαστε πως το «ουρώ» δεν σημαίνει τη γνωστή διαδικασία, αλλά εκσπερματίζω πρβλ. «την γονήν ουρείν». Ο Αισχύλος μάς το λέει καθαρά: «όμβρος έκυσε γαίαν» (= η βροχή κατέστησε [άφησε] έγκυο τη Γη) (βλ. Αθήναιος ΙΓ΄600b):
«ερά μεν αγνός ουρανός τρώσε χθόνα,
έρως δε γαίαν λαμβάνει γάμου τυχείν,
όμβρος δ’ απ’ ευνάεντος ουρανού πεσών
έκυσε γαίαν∙ η δε τίκτεται βροτοίς
μήλων τε και βίον Δημήτριον∙…»
ερμην. Θέλει ο αγνός Ουρανός την Γη να χαϊδέψει,
αλλά κι αυτήν την καταλαμβάνει ο Έρωτας
και θέλει να σμίξει μαζί του.
Και όπως έπεσε η βροχή απ’ τον υγρό Ουρανό,
την γονιμοποίησε∙ κι αυτή γεννά στους θνητούς
βοσκές για τα πρόβατα, και της Δήμητρας τα πλούτη…
Ο Ουρανός που κατά τον Ησίοδο ήταν γιός της Γης και του Ερέβους, προκαλούσε δέος στους αρχαίους λαούς, γιατί αυτός σκεπάζει και περιέχει τα πάντα. Αυτός ο μεγάλος, βαρύς και σκοτεινός από τα σύννεφα και τους κεραυνούς γίνεται αιμομίκτης σύζυγος και γιός της μάνας μας** και της μάνας του της Γης. Αυτός λοιπόν ουρεί και γι’ αυτό ονομάστηκε Ουρανός. Είναι δηλαδή Fορσανός – ορσανός ή ερσανός (έρση- άνω δηλ. δρόσος εκ των άνω) το ρ. έρσω σημαίνει βρέχω, νοτίζω, δροσίζω. Αντίστοιχα όμως κατά τον Ησύχιο θα πει διεγείρω, και έρσει = ορμήσει. Επομένως εκτός από το βρέχω, δροσίζω υπάρχει και το στοιχείο της διέγερσης αλλά και της έντασης***. Κατ’ ακολουθίαν η λ. ουρέω-ω, εκτός από κατ-ουρώ σημαίνει και εκσπερματίζω (θ. –ουρ). Από το ίδιο θέμα και ο Ουρανός καθώς και το ουροδοχείο (αρχ. ουράνη [η]), ο ορειβάτης (αρχ. ουριβάτας), ο ούριος [άνεμος] (= ευνοϊκός), το ούρος (όρος), το ρ. όρνυμι, ως σηκώνομαι από την κλίνη, ξυπνώ, ετοιμάζομαι, αλλά και ενεργώ βίαια, ορμώ.
Αν τα παραπάνω για κάποιους δεν λένε τίποτα ή για άλλους λένε κάτι, γι’ αυτούς που τολμούν, λένε πολλά. Γιατί γι’ αυτούς, δεν είναι «απλά μαθηματικά» ούτε καν τα αγάλματα ως απομεινάρια ενός μεγάλου πολιτισμού∙ αλλά τρόπος σκέψης∙ σκέψης που αποτελεί βαριά κληρονομιά και πλούτο. Πλούτος όμως που σχετίζεται με την ποιότητα, με τα ονόματα και την ανθρώπινη νόηση∙ γιατί «ος αν τα ονόματα ειδή είσεται και τα πράγματα» (Πλατ. Κρατ. 435 e) δηλ. όποιος γνωρίζει τα ονόματα, γνωρίζει και τα πράγματα. Έτσι λοιπόν επειδή τα πράγματα δεν είναι ή δεν πρέπει να είναι στατικά – δεδομένα, και όπως η ελευθερία δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, είναι ανάγκη συνεχώς να αγωνιζόμαστε και να ερευνούμε το πρώτο όργανο τής παιδείας που είναι η γλώσσα και η πορεία της. Γιατί η γλώσσα δεν είναι κατασκεύασμα εργαστηρίων, έστω και γλωσσολογικών, αλλά ακολουθεί φυσική και εξελικτική πορεία που περνάει μέσα από τον μύθο και φτάνει μέχρι την πεζή πραγματικότητα. Γι’ αυτό αξίζει να την προσεγγίζουμε με σεβασμό, να τη μελετάμε, να την καλλιεργούμε, και να τη φροντίζουμε –τουλάχιστον όσοι ασχολούνται με αυτήν- με ερωτικό πάθος, μακριά από Ινδοευρωπαϊκά δεδομένα, που εκτός από τη διαστρέβλωση, μέσω των «Ινδοευρωπαϊκών παραμυθιών», οδηγούν στη σύγχυση μέσα από πλαστές ή ανακριβείς θεωρίες – απόψεις.
Όμως, θα ήθελα να καταλήξω επί του παρόντος κάνοντας μια απλή διαπίστωση. Γιατί αν για κάποιες λέξεις υπάρχει μια σχετική (Ινδοευρωπαϊκή;) ομοιότητα; όπως π.χ με την ελληνική λέξη αγρός, έχουμε τα σχετικά αδελφά, το λατ. ager, γερμ. acker, γοτθ. akrs, αγγλ. acre, δεν ισχύει το ίδιο, ή πώς εξηγείται, η ελληνική λέξη ουρανός να μην έχει αδέλφια, αλλά τα: λατ. coelum, γερμ. himmel, αγγλ. sky, αλλά και τα ελλην. γη, λατιν. terra, γερμ. erde, αγγλ. earth…απλή απορία.
Σημειώσεις – διευκρινήσεις
*Η μυθολογία λέει, ότι ο Δίας είχε εννέα θυγατέρες που τις γέννησε με την Μνημοσύνη. αυτές ήταν οι εννέα Μούσες: η Ερατώ, η Ευτέρπη, η Θάλεια, η Καλλιόπη, η Κλειώ, η Μελπομένη, η Τερψιχόρη, η Ουρανία, και η Πολύμνια. «Διός κούραι μεγαλοίο» κόρες του μεγάλου Διός, οι οποίες «υμνείσαι τέρπουσι Διός νόον εντός Ολύμπου…» (Ησ. Θεογ.51).
** βλέπε τα λόγια του τραγουδιού τού Χατζιδάκι «Ουρανέ» αλλά και ενός παλαιού τραγουδιού τού Πάνου και Χάρη Κατσιμίχα που μας λέει:
Μάνα Γη, Μάνα Γη, Ουρανέ πατέρα Ουρανέ
τα παιδιά σας είμαστε …
*** Σχετικές είναι και οι λαϊκές εκφράσεις ότι «τα σύννεφα είναι βαριά», «τα νερά κρέμονται» και γι’ αυτό είναι «έτυμα» να ρίξουν «ταραχτηκά νερά» ή «να ρίξουν βροχή με το τουλούμι»!