Κύριε Διευθυντά,
Δεν γνωρἰζω πόσοι κώδωνες πόσων πολλαπλών κινδύνων πρέπει να αντηχήσουν στην αίθουσα συσκέψεων τού Υπουργείου Εξωτερικών για να αναγνωριστεί ευθαρσως και να αντιπετωπιστεί αποτελεσματικά η αβελτηρία και η νωθρότητα των υπηρεσιὠν πού προσφέρει το ΥΠΕΞ στο έθνος. Αφορμή της λελογισμένης αυτής διαπίστωσης προσφέρει η επικείμενη επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, επίσκεψη γενναιὀδωρα προμελετημένη και σταθμισμένη με οθωμανικά κριτήρια γεωπολιτικής ισχὐος, κυρίως απέναντι στο Ισραήλ και στην Κύπρο, και κατά συνέπεια ορίζοντας παραμέτρους πού διευκολύνουν την τουρκική επικράτεια στη Συρία και στο Αιγαίο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ευρωασιατική Τουρκία των 800 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων και 80 εκατομμυρίων κατοίκων αντιμετωπίζεται διεθνώς σάν μικρή Μεγάλη Δύναμη, σέ αντίθεση με την δημογραφικά φθἰνουσα Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων και 130 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, διασπασμένων γεωγραφικά και στα νησιά μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία επίσης ότι οι στόχοι και τά διλήμματα τής εξωτερικής μας πολιτικής εξαρτώνται σέ μἐγιστο βαθμό από την γείτονα Τουρκία και το ιστορικό παρελθόν πού μάς συνδέει άρρηκτα μαζί της, ενώ η ίδια εξωτερική πολιτική δεν μπορεί ούτε να διαφωνεί με τά κριτήρια της Ε.Ε.. ούτε να αντιτιθεται στα συμφέροντα των Βρυξελλὠν. Πρόσφατο παρἀδειγμα η χρηματοδότηση τής ευρω-ΝΑΤΟικής ἀμυνας μέ συμμετοχή της Τουρκίας.
Διατυμπανίζεται συνεχώς ότι η εξωτερική μας πολιτική βασίζεται στὀ διεθνές δίκαιο χωρίς όμως να το επιδιώκει ενεργά. Αποτελεί αλλωστε προφανή διαπίστωση το γεγονός ότι ακόμη και αν αναγνωρίζονταν de jure τά εθνικά δικαιώματα τής Ελλάδας, το διεθνές status quo δεν θα επέτρεπε να εφαρμοστούν ειρηνικά. Τὀ εύλογο ερώτημα παραμένει: τί επιδιώκει εν τέλει η εξωτερική πολιτική μας; Ισως απλά και μόνο την συντήρηση εθνικων αμυντικων θεσεων πού εξασφαλίζουν ειρήνη και ασφάλεια;
Δεδομένων των εστιών πολέμου και αστάθειας πού μας περιβάλλουν (Ουκρανία, Ισραήλ και Γάζα, Συρία, Χούθι στο Σουέζ, Λιβύη, Κυπρος) και δεδομένης ιδιαίτερα τής αλλοπρόσαλλης και απρόβλεπτης πολιτικής πού απεργάζεται ο πρόεδρος Τράμπ η εξωτερική πολιτική τής χώρας μας πρέπει να αντιμετωπίσει δεδομένες απειλές και κινδύνους σέ ευρύτερο γεωπολιτικό φάσμα. Η Ε.Ε. και οι φιλελληνικἐς Η.Π.Α. δεν αρκούν πλέον, όσο και αν ο συμμαχικός άξονας Ισραήλ-Κύπρου μάς ενθαρρύνει. Οι διμερείς σχέσεις με χώρες των Βαλκανίων πρέπει να καλλιεργηθούν και να στηριχθούν με οικονομικές πολιτικές. Η στιβαρή Ιταλία και η ευάλωτη Αιγυπτος προσφέρουν δυνατότητες επεκτατικών επιρροών και συμπράξεων. Πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις καθιστούν απολύτως κατακριτέα την έλλειψη στήριξης στις ελληνορθόδοξες μειονότητες τής Συρίας και την απεμπόληση συνεργασίας με το Βατικανό και άλλες χριστιανικές εκκλησίες. Η εμπορική ατραπός πού μάς συνδέει με τίς Ινδίες πρέπει να μετατραπεί σέ θαλάσσια λεωφόρο, παρακάμπτοντας τά ισλαμικά εμπόδια τής Ασίας.
Οι παρωπίδες τού ΥΠΕΞ μας πρέπει επιτέλους νά αντικατασταθούν από πολυπρισματικές νυχτόβιες διόπτρες. Αναφέρθηκα στην αναθεώρηση τής εξωτερικής πολιτικής με σκοπό την δημιουργία νέων συσχετισμών δυνάμεως. Ανάλογη αναθεώρηση επιβάλλεται και στις δυνατότητες πού θα μπορούσαν να προσφέρουν επιχειρηματικοί και πολιτισμικοί παράγοντες στην εξωτερική μας πολιτική. Μέγιστο παράδειγμα τό soft power τής ελληνόκτητης ναυτιλίας, η παρουσία τής οποίας θα μπορούσε να κυριαρχεί διεθνώς σε θέματα εναλλακτικων καυσίμων μέσω τού International Maritime Organization και τής Intercargo. Πρεπει επίσης να αναφερθούν οι δυνατότητες εναλλακτικού εθνικού νηολογίου.
Επανέρχομαι εν κατακλείδι στην αίθουσα συσκέψεων τού ΥΠΕΞ: η γεωπολιτική πραγματικότητα κινείται πολύ πιο γρήγοτα από όσο είμαστε ικανοί να την αντιμετωπίσουμε, ενώ εσωτερικές πολιτικές αντιπαλότητες περιπλέκουν και καθυστερούν απαραίτητες αποφάσεις. Το μέλλον τής χώρας θα γινόταν λιγότερο ζοφερό εάν συνεργασίες υπουργείων (όπως Εξωτερικών-Αμύνης-Πολιτισμού-Ναυτιλιας) γινόταν πραγματικότητα με συγκεκριμένες πρωθυπουργικές εντολές και δραστηριους σχηματισμούς.
Με εκτίμηση,
Μιχάλης Μόσχος
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 23/9/25