Σαν σήμερα, πριν 43 χρόνια, οι ορδές του Αττίλα επιχειρούσαν εισβολή στην ανεξάρτητη Κύπρο. Το πρωϊνό της 20ής Ιουλίου 1974 βρίσκει τους Κύπριους αδελφούς μας να ξυπνούν από τις σειρήνες και από τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας, ενώ κατόπιν αερο-αποβατικές και αποβατικές επιχειρήσεις λάμβαναν χώρα στον τουρκο-κυπριακό θύλακα Λευκωσίας και στην περιοχή Πέντε Μίλι Κερύνειας αντίστοιχα. Για να φτάσουμε όμως στην εισβολή, είχε προηγηθεί την 15-07-1974 πραξικόπημα με το οποίο επιχειρήθηκε, από την Εθνική Φρουρά, η ανατροπή του νόμιμα εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄.
Η χούντα των Αθηνών, την περίοδο εκείνη, έτυχε να έχει επικεφαλής τον Διοικητή της Ε.Σ.Α Ταξίαρχο Ιωαννίδη, τον πλέον θλιβερό άνθρωπο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ο οποίος θεωρείται ο εντολοδόχος των ξένων δυνάμεων και καθοδηγητής του πραξικοπήματος. Χαρακτηριστική είναι η φράση του προς το Νίκο Γεωργιάδη η Σαμψών, άτομο που ορκίστηκε, καθ΄υπόδειξη, της χούντας ως προσωρινός πρόεδρος, «Νικολάκη θέλω το κεφάλι του Μούσκου (του Μακάριου). Εσύ θα μου το φέρεις έτσι;». Ο Μακάριος από καθαρή τύχη διασώθηκε και φυγαδεύτηκε από το προεδρικό μέγαρο, και μετέβη αρχικά στην Πάφο, όπου μέσω ραδιοφωνικού σταθμού απεύθυνε διάγγελμα στον κυπριακό λαό, και κατόπιν στο εξωτερικό.
Η προδοσία είχε συντελεστεί, η κερκόπορτα για την εισβολή είχε ανοίξει, πέραν των 450 περίπου νεκρών του αδελφοκτόνου πραξικοπήματος, θα ακολουθούσε εκατόμβη νεκρών από τις μάχες για την απόκρουση του εισβολέα και τις εκτελέσεις αιχμαλώτων και αμάχων. Τι ήταν όμως αυτό που έδωσε, θεωρητικά, τη δυνατότητα στην Τουρκία να πραγματοποιήσει την εισβολή;. H Κύπρος, ως γνωστόν, ήταν υπό Βρετανική κατοχή, η οποία και τερματίστηκε την 11η Φεβρουαρίου 1959 με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, που υπογράφηκαν μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας, Τουρκίας, ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας και ιδρύθηκε το ανεξάρτητο κυπριακό κράτος. (16-08-1960). Στις συμφωνίες περιλαμβανόταν «Συνθήκη Εγγυήσεων» μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας και Κύπρου στην οποία υπήρχε πρόνοια, ότι σε περίπτωση διασάλευσης της συνταγματικής τάξης, μια από τις τρείς πρώτες εγγυήτριες δυνάμεις θα μπορούσε να προβεί σε μονομερή δράση, αφού προηγουμένως θα είχαν εξαντληθεί τα περιθώρια διαπραγματεύσεων με τις άλλες δύο.
Παρά το γεγονός ότι οι δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς, υπό τον Ταξίαρχο Γεωργίτση, αρκετές ημέρες πριν λάμβαναν πληροφορίες για προετοιμασίες των Τούρκων στα απέναντι παράλια, εν τούτοις θεωρούσαν ότι δεν επίκειται εισβολή ενώ ταυτόχρονα το ελληνικό ΓΕΕΘΑ τους καθησύχαζε ότι εκτελούν ασκήσεις, και όλα αυτά τη στιγμή που τα ξένα ΜΜΕ βοούσαν για την επικείμενη εισβολή. Η αντίδραση των δυνάμεων της Ε.Φ. υπήρξε καθυστερημένη, με αποτέλεσμα όταν πια το πρωί κινητοποιήθηκαν οι δυνάμεις της συνάντησαν μια πραγματική κόλαση από την τουρκική αεροπορία, που κυριαρχούσε στην Κύπρο, ελλείψει αντιπάλου, και θέριζε τα ελληνικά τμήματα που κινούνταν, πλέον, υπό το φώς της ημέρας. Παρ΄ ότι ο Διοικητής του 251 Τ.Π. Ταγματάρχης Παύλος Κουρούπης, που είχε στην ευθύνη του την περιοχή της Κερύνειας, επίμονα ζητούσε από 19 Ιουλίου την ενεργοποίηση των σχεδίων, εν τούτοις μόλις το πρωί της 20ης Ιουλίου πήρε το πράσινο φώς για να αντιτάξει άμυνα έναντι των Τούρκων, που ήδη εκτελούσαν αποβατική ενέργεια. Παρά την κατάσταση σύγχυσης στην οποία βρισκόταν η Εθνική Φρουρά, οι δυνάμεις της κατόρθωσαν μέχρι την 22 Ιουλίου 1974 να περιορίσουν, μια ισχυρή πολεμική μηχανή 40.000 στρατιωτών κάποιων εκατοντάδων αρμάτων μάχης και μια αεροπορία που τους σφυροκοπούσε αδιάκοπα, στο 3% του κυπριακού εδάφους.
Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό, λαμπρές σελίδες δόξας έγραψαν ελλαδίτες και ελληνοκύπριοι αξιωματικοί και οπλίτες, δίνοντας τη ζωή τους για να προασπίσουν την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημαντικές πράξεις αυτοθυσίας και ηρωισμού θα μας θυμίζουν πάντοτε ότι υπήρξαν Έλληνες που τίμησαν τον όρκο τους και την αποστολή τους όπως:
- του Υποπλοιάρχου Λ.Τσομάκη, που με την τορπιλάκατο Τ3 επιχείρησε προσβολή του τουρκικού στόλου και βρήκε αυτός και το πλήρωμα του τραγικό θάνατο,
- του Αντιναυάρχου Λ. Χανδρινού, κυβερνήτη του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ, που διενήργησε αποβίβαση ελδυκάριων στην Πάφο ενώ αυτοβούλως προσέβαλε, επί δίωρο, με τα πυροβόλα του πλοίου τον τουρκοκυπριακό θύλακα στο Μούταλο της Πάφου, σώζοντας την πόλη από ολοκληρωτική κατάληψη,
- των γενναίων παιδιών της ΕΛ.ΔΥ.Κ, που στον Αττίλα 2 υπερασπίστηκαν με βαριές απώλειες το στρατόπεδο τους και την ηρωική θυσία του Λοχαγού Σταυριανάκου,
- των γενναίων καταδρομέων της επιχείρησης ‘’ΝΙΚΗ’’ και τις απώλειες που υπέστησαν από τραγικά λάθη.
Το πέρας των επιχειρήσεων του ΑΤΤΙΛΑ 1 και 2 βρήκε την Κύπρο με το στρατό κατοχής να ελέγχει το 36% του εδάφους της και ένα 4% να είναι υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ, ενώ μία πλειάδα προβλημάτων που σχετίζονται με το συνταγματικό, εγγυήσεις, εδαφικό, περιουσιακό και ιθαγένειας συζητούνται σε ατέρμονες συζητήσεις επί 43 χρόνια, που στην πραγματικότητα συνιστούν μονομερείς παραχωρήσεις προς τον εισβολέα. Η Τουρκία, επιθυμεί να κρατάει το νησί υπό ομηρία, προσβλέποντας σε ωφελήματα από την εκμετάλλευση των ενεργειακών του πόρων. Πριν λίγες ημέρες, ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, παρέδωσε στο αντίστοιχο σώμα της Κύπρου τα κιβώτια με το υλικό που είχε συγκεντρωθεί, ως αποτέλεσμα διερεύνησης, για τα γεγονότα του 1974, βοηθώντας έτσι στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, είναι βέβαια απορίας άξιο να δούμε αν στο πόρισμα περιγράφονται και αυτοί που καιρό πριν σχεδίασαν τη διχοτόμηση της Κύπρου. Ανεξάρτητα όμως από αυτό, η Κύπρος είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ότι η διχόνοια μόνο δεινά μπορεί να επιφέρει.
Χαράλαμπος Μπουρνιάς, Αρχιπλοίαρχος (ε.α.) Λ.Σ.