Οι αριθμοί δεν λένε όλη την αλήθεια
Εδώ και δεκαετίες, τα μέσα ενημέρωσης μας βομβαρδίζουν με δημοσιεύματα για την «χαμηλή παραγωγικότητα» της Ελλάδας. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, η παραγωγικότητα στη χώρα μας βρίσκεται στο 55% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Όμως οι αριθμοί, αν δεν ερμηνευθούν σωστά, αδικούν: οι Έλληνες εργάζονται περισσότερο από σχεδόν όλους στην ΕΕ, αλλά σε ένα περιβάλλον με δομικές αδυναμίες. Ο κλάδος που ανατρέπει το αφήγημα είναι η ναυτιλία, στην οποία θα αναφερθούμε παρακάτω.
Η παραγωγικότητα στην Ελλάδα: μεγάλα ωράρια, μικρή απόδοση
· Παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας: 44% της Ευρωζώνης και 50% της ΕΕ (ΕΚΤ).
· Παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο: 57% της Ευρωζώνης και 63% της ΕΕ.
· Ώρες εργασίας: 1.898 ώρες/έτος στην Ελλάδα έναντι 1.550 στην ΕΕ.
Κύριοι παράγοντες χαμηλής παραγωγικότητας:
1. Μικρό μέγεθος επιχειρήσεων (π.χ. <150 εργαζόμενοι ανά επιχείρηση στην Ελλάδα έναντι 750 στη Γαλλία, 530 στη Γερμανία).
2. Δημογραφική γήρανση (39% έναντι 33% στην ΕΕ).
3. Χαμηλή χρήση τεχνολογίας (χαμηλή διείσδυση υψηλών ταχυτήτων στο επιχειρηματικό διαδίκτυο).
4. Διοικητικές και θεσμικές αδυναμίες (χαμηλές επιδόσεις σε διεθνείς δείκτες).
Η εφημερίδα Καθημερινή, στις 16/10, στο Κύριο Άρθρο γράφει: «Σε ορισμένους τομείς το επίπεδο των παρεχομένων υπηρεσιών στην Ελλάδα έχει κάνει ψηφιακά άλματα. Η πρόοδος αυτή καθιστά ακόμη περισσότερο ύποπτες τις νησίδες υστέρησης. Δεν μπορεί μια νέα επιχείρηση να χρειάζεται μήνες για να ηλεκτροδοτηθεί. Δεν μπορεί να μιλάμε για φιλεπενδυτικό κλίμα και να κινούμαστε ακόμη με ρυθμούς του προηγούμενου αιώνα».
Προσωπικές εμπειρίες
Δυστυχώς, αυτό που αναφέρει η Καθημερινή μάς συνέβη όταν δημιουργήσαμε το εργοστάσιό μας στο Σχιστό. Η πυροσβεστική καθυστέρησε έξι μήνες να μας δώσει τις αναγκαίες πιστοποιήσεις, χωρίς να έχουμε εμείς ευθύνη, απλώς οι ίδιοι ανέβαλλαν συνεχώς, με διάφορες προφάσεις, την επίσκεψή τους στο εργοστάσιο. Το ίδιο συνέβη και με τη ΔΕΗ.
Επίσης, στη Θήβα, είχαμε ένα εργοστάσιο κατασκευής καπονιών και βαρκών, αρκετά επιτυχημένο, που λεγόταν Viking Hellas. Αυτό το όνομα ήταν “ατυχές”, γιατί μας θεώρησαν σαν πολυεθνική εταιρεία και μας πήρε το ποτάμι του κλεισίματος των πολυεθνικών ενώ το 90% του κεφαλαίου ήταν ελληνικό.
Η εταιρεία ήταν πρωτοκλασάτη στο είδος της κι όμως αναγκαστήκαμε να κλείσουμε ένα μέρος της, τις μεταλλικές κατασκευές, γιατί το συνδικάτο υποκινούσε τους εργάτες σε συνεχείς απεργίες με αποκλεισμούς εισόδου στο χώρο εργασίας. Παράλληλα εμείς δεν είχαμε δικαίωμα να απολύσουμε και έτσι βρεθήκαμε σε αδιέξοδο και το μισό εργοστάσιο έκλεισε. Τις τρέχουσες παραγγελίες τις δώσαμε στους Γάλλους, σε υψηλότερη τιμή, και έτσι είχαμε τρομερές απώλειες.
Συνέβαινε αυτό που μας έλεγαν στην Αμερική: Αν ο εργαζόμενος δεν έχει δικαίωμα να απεργήσει και ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να απολύσει, δεν υπάρχει ισορροπία, άρα δεν υπάρχει παραγωγικότητα.
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τη χαμηλή παραγωγικότητα είναι η εκάστοτε αντιπολιτεύση, που δεν έχουν ως κύριο γνώμονα την παραγωγικότητα, αλλά συνήθως καταψηφίζει όλα τα άρθρα ως αντιεργατικά, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι ένα εργοστάσιο φέρνει δουλειές και αύξηση μισθών και κατά συνέπεια ευημερία για όλους. Στην Αμερική το να κλείσει μια επιχείρηση σημαίνει μαρασμό του τόπου που εδρεύει, είναι σαν να κλείνεις την κάνουλα που φέρνει νερό. Ας μην παραπονιούνται, λοιπόν, οι διάφοροι λαϊκιστές ότι τα μεροκάματα είναι χαμηλά στην Ελλάδα, που ως γνωστόν έχουν σχέση με την παραγωγικότητα και ας εξετάσουν τι προσφέρουν οι ίδιοι στην ανάπτυξη της χώρας.
Η εξαίρεση που λάμπει: η ελληνική ναυτιλία
· Παγκόσμια ηγεσία: ~20% της παγκόσμιας χωρητικότητας (dwt), >5.500 πλοία.
· Μεγαλύτερη χωρητικότητα πλοίων: σχεδόν διπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου (39.000 τ.).
· Υψηλή παραγωγικότητα: κλίμακα, τεχνολογία, διεθνής ανταγωνιστικότητα.
Παραγωγικότητα ελληνικής ναυτιλίας έναντι της ευρωπαϊκής
1) Κλίμακα και όγκος στόλου – Ελλάδα ~4–5 × μεγαλύτερη σε όγκο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
2) Εξειδίκευση/HR – +50–100% παραγωγικότητα ανά πλήρωμα σε κρίσιμες λειτουργίες.
3) Στο Οperations – +60–% αποδοτικότητα μέσω logistics, risk management, χρηματοοικονομικής στρατηγικής.
4) Συνολική παραγωγικότητα – 3–5 × υψηλότερη από τον μέσο ευρωπαϊκό στόλο.
Σύνοψη σύγκρισης (Ελλάδας έναντι Ευρώπης)
|
Τομέας |
Ελλάδα (% πάνω από Ευρώπη) |
|
Όγκος στόλου |
+400–500% |
|
Απόδοση πληρωμάτων (HR, εκπαίδευση) |
+50–100% |
|
Operations / διαχείριση στόλου |
+60–80% |
|
Συνολική παραγωγικότητα |
+300–500% |
Μισθολογικές συγκρίσεις: Ελλάδα, ΕΕ και Ναυτιλία
• Ωριαίο εργασιακό κόστος (σύνολο οικονομίας, 2024): ΕΕ €33,5/ώρα — Ευρωζώνη €37,3/ώρα – Ελλάδα ~€16,8/ώρα.
• Κατώτατος μισθός στην Ελλάδα (Μάρτιος 2024): €830 μικτά/μήνα, με στόχο €950 έως το 2027.
• Ναυτικοί: USD 1.666 βασικός μισθός/μήνα από 1/1/2024. Το 2024, ~89% των εταιρειών αύξησαν αποδοχές.
Το χαμηλότερο μέσο εργασιακό κόστος στην Ελλάδα αυξάνει την ανταγωνιστικότητα κόστους, αλλά η μακροχρόνια βελτίωση εισοδημάτων περνά από άνοδο παραγωγικότητας. Στη ναυτιλία, οι αμοιβές ακολουθούν διεθνή πρότυπα και αντανακλούν τη μεγάλη αξία που δημιουργεί ο κλάδος.
Η ελληνική ναυτιλία είναι ο κορυφαίος εργοδότης με δεκάδες χιλιάδες θέσεις και υψηλότατες απολαβές. Δημιουργεί ετήσιο τζίρο άνω των $40 δισ. εκ των οποίων τα $14 δισ. επιστρέφουν στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey & Company, το 10% των συνολικών ιδιωτικών μισθών στη χώρα αποδίδεται στη ναυτιλία, ενώ το 6% της ιδιωτικής απασχόλησης προέρχεται επίσης από αυτήν.
Συνολικά, περίπου 47.000 άμεσες θέσεις εργασίας καλύπτονται από τον ναυτιλιακό τομέα: 20.000 στο ship management, 17.000 ναυτικοί και 9.000 εργαζόμενοι σε υπηρεσίες όπως λιμενικές εγκαταστάσεις, νηογνώμονες, νομικές και τεχνικές εταιρείες. Παράλληλα, 80.000 επιπλέον θέσεις υποστηρίζονται έμμεσα από το ναυτιλιακό οικοσύστημα.
Ενδεικτικό της δυναμικής του κλάδου είναι οι ετήσιες απολαβές: €65.000 για ναυτικούς και €55.000 για το προσωπικό ξηράς μέσο ιδιωτικό μισθό στην Ελλάδα. Αυτή η διαφοροποίηση καθιστά τη ναυτιλία όχι μόνο εθνική υπερηφάνεια, αλλά και εργοδότη-πρότυπο, με θετικό αντίκτυπο στην ευρύτερη οικονομία.
Μήνυμα αυτοπεποίθησης
Χρειαζόμαστε τα θετικά στοιχεία και οφείλουμε να δώσουμε συστηματικά έμφαση στην απόδοσή μας. Το έχουμε ανάγκη ως λαός: η ανάδειξη της πραγματικής μας ισχύος στη ναυτιλία (όπου έχουμε μακροχρόνια παράδοση και είμαστε και σπουδαίοι πατεντάδες) και όπου αλλού υπερέχουμε ενισχύει την αυτοπεποίθησή μας, καλλιεργεί κουλτούρα επιτυχίας και λειτουργεί ως μοχλός βελτίωσης για όλη την οικονομία.
Επίσης, η “εθνική μας προίκα”, το φιλότιμο, θεωρείται ότι είναι η υψηλότερη από όλες τις ελληνικές αρετές που καθορίζει και ρυθμίζει το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στους δικούς μας και στους ξένους. Το φιλότιμο εμπερικλείει πάρα πολλές έννοιες. Είναι η αξιοπρέπεια, η τιμή, η υπερηφάνεια, ο καλώς εννοούμενος εγωισμός, είναι το χαρακτηριστικό εκείνου που συχνά είναι υπέρ το δέον συνεπής προς τις υποχρεώσεις του και πρόθυμα εκτελεί τα καθήκοντά του με ευσυνειδησία.
Εν κατακλείδι
Η ναυτιλία αποδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι εξαιρετικά παραγωγική. Ας αναδείξουμε τα δυνατά μας σημεία, ώστε η συζήτηση για την παραγωγικότητα να αποκτήσει ρεαλισμό και προοπτική.