Σίγουρα οι λέξεις του τίτλου δεν είναι καινούργιες ώστε να ανήκουν στο σύστημα της λεξιπλασίας, αλλά ούτε και σ’ αυτές των νεολογισμών. Απλώς…ερμηνεύονται λαθεμένα. Ιδιαίτερα η λέξη «απασχόληση» άρχισε να ερμηνεύεται λάθος; στις αρχές της δεκαετίας του 2000… Αν και άλλες φορές έχω απασχολήσει τους σχετικούς ή τους άσχετους περί τα γλωσσικά με λάθος ή -όπως εκτιμώ- εσκεμμένη προώθηση λέξεων που δεν έχουν την πρέπουσα και ορθή ερμηνεία, εν τούτοις το λάθος συνεχίζεται καθ’ έξην. Μπορεί κάποια λεξικά να ερμηνεύουν την απασχόληση ως την «επίσημη ονομασία της μισθωτής εργασίας…που αποτελεί σύμβαση μεταξύ δύο μερών, του εργοδότη και του εργαζόμενου» ή ότι «η έννοια της απασχόλησης μελετάται από την οικονομική
επιστήμη…». Όμως αυτά που γνωρίζω είναι κοινώς γνωστά. Ότι δηλ. το ρ. απασχολώ σημαίνει κάμνω κάποιον να διακόψει το έργο του, και, κατά δεύτερον παρέχω εργασία. Ως προς το πρώτο ο τρόπος διακοπής τού έργου (του οποιουδήποτε έργου) συμβαίνει με την απόσπαση της προσοχής κάποιου με πράγματα ξένα που δεν τον αφήνουν να συγκεντρωθεί στο κύριο ενδιαφέρον ή στον στόχο του. παράδειγμα: του βούτηξε το πορτοφόλι με τη μέθοδο της απασχόλησης*. Αν και η λέξη «απασχόληση» μπορεί να ερμηνευτεί και ως μισθωτή εργασία (ρ. απασχολώ ˂ από ασχολώ), εν τούτοις στο ίδιο εννοιολογικό πεδίο βρίσκεται και η λέξη «ασχολία» (αρχ. ασχολία ˂ άσχολος [α στερητ.]) καθώς και η σχετ. λ. αργόσχολος. Έτσι για να μην είσαι εργόσχολος, θα πρέπει να βρεις μια ασχολία για τον ελεύθερο χρόνο σου δηλ. …να απασχοληθείς ώστε να μην κάθεσαι, να βρεις κάτι να κάνεις να περνάει η ώρα σου! (πρβλ. την έκφρ. σκοτώνω την ώρα μου!).
Κατάληξη: η λέξη «απασχόληση» δεν έχει το ίδιο ουσιαστικό περιεχόμενο με την λέξη «εργασία», καθ’ ότι δεν είναι στενά συνδεδεμένη με την παραγωγή έργου,
αλλά για να περνάει κανείς την ώρα του!!… Ως προς τη λέξη «εργασία» ετυμ. αρχ. εργασία ˂ εργάζομαι. Ερμηνεύεται δε, ως η χρησιμοποίηση σωματικών ή πνευματικών δυνάμεων για την παραγωγή αποτελέσματος που ικανοποιεί κάποια ανάγκη. Βασικό διαφορισμό από τις άλλες «εργασίες» αποτελεί η «μισθωτή εργασία» η οποία ερμηνεύεται ως η εργασία που προσφέρει ο εργαζόμενος στον εργοδότη έναντι ορισμένης αμοιβής. Όπως αντιλαμβάνεται ο προσεκτικός αναγνώστης – ερμηνευτής, εδώ υπάρχει μια λεπτή εννοιολογική διαφορά από τη λ. εργασία δηλ. την «εξαρτημένη σχέση παραγωγής έργου» σε σχέση με την απασχόληση, που, πέραν των άλλων σημαίνει και ασχολία – απασχόληση για να περνάει κανείς τον ελεύθερο χρόνο του. Η εννοιολογική διαφορά των παραπάνω λέξεων προκύπτει και από το ότι, δεν μπορεί να πει κανείς την μισθωτή εργασία, «μισθωτή απασχόληση»! ή τη στάση εργασίας, «στάση απασχόλησης»! ή την καθιστική εργασία, «καθιστική απασχόληση»! όπως το εργατικό ατύχημα, «ατύχημα απασχόλησης»! αλλά και «επίσχεση απασχόλησης»!
Και για να μη θεωρηθούν τα παραπάνω γραφόμενα ως λεπτομέρειες, ο γράφων πριν 15 τουλάχιστον χρόνια είχε κάνει την παραπάνω παρέμβαση - ανάλυση σε σχετική ομήγυρη με θέμα εργασία – απασχόληση και οφείλω να πω, πως βρέθηκαν πολλά Τέλος να σημειώσω σχετικά, πως το πρόβλημα άρχισε από τη στιγμή που η λέξη απασχόληση…πήρε τη θέση της εργασίας.
Εύχομαι, όχι μόνο να μην ακούσουμε και τη λέξη «απασχολήσιμος» ως τον ικανό για εργασία γιατί πολύ πιθανόν να χρειαστούμε και γιατρό απασχόλησης!
Το μέλλον θα δείξει… Όμως η κατάληξη θα είναι, αν συνεχίσουμε έτσι, να μείνουμε ανθρώπινα πνευματικά πτώματα που ουσιαστικά δεν θα έχουν ουσιαστική διαφορά από τα ανθρώπινα πτώματα (βλ. ρ. πίπτω) νοιώθοντας ξεθεωμένα πνευματικά ράκη – πτώματα. Κλείνοντας, και επ’ αυτού να παρατηρήσουμε αλλά και να σημειώσουμε τα λάθος ακούσματα από την τηλεόραση σχετικά με το πτώμα ακόμα και…τον «σορό»! (διάβαζε την σορό) και να επισημάνουμε ότι με την αρχ. λ. «σορός» εννοούμε το νεκρό σώμα ανθρώπου το έτοιμο προς ταφήν ή την «νεκροθήκη» κοινώς «κάσσα» ή «κασόνι», αλλά και το ανθρώπινο λείψανο.
Επομένως είναι λάθος να λέμε «ανασύρθηκαν οι σοροί από τη θάλασσα» ή βρέθηκαν οι σοροί από το αεροπλάνο. Θα πρέπει να πούμε βρέθηκαν τα πτώματα ή
ανασύρθηκαν τα πτώματα… Ως «πτώμα» εκτός από το νεκρό σώμα ανθρώπου ή ζώου, ερμηνεύονται και πράγματα που αναδίδουν δυσάρεστη οσμή∙ όπως δυστυχώς δυσάρεστη οσμή αναδίδουν εκτός από τα πολλά ακουόμενα, γραφόμενα, ακόμα και Καίριες ερμηνευτικές επισημάνσεις. Αν και είμαι βέβαιος για την λανθασμένη – εσκεμμένη προώθηση της λέξης απασχόληση, παρ’ όλα αυτά θεωρώ πρέπον και λογικό να αναφερθώ στην ερμηνεία που δίδει το Ορθογραφικόν και Χρηστικόν Λεξικόν Ζηκίδου των εκδόσεων Ι. Σιδέρη εκδ. ογδόη. Απασχόλησις (η)-εως και η απασχολία∙ η δι’ ασχολίας κώλυσις της προσοχής περί άλλο. Επίσης το Λεξικόν της «Πρωίας» στη λέξη απασχόληση, αναφέρει: απασχόλησις –εως (η)∙ η ενέργεια και το αποτέλεσμα του απασχολώ, το να στρέφη τις την προσοχήν του ή το να χάνη χρόνον περί άλλο τι, διάφορον του κυρίως έργου του… Τέλος, η αναφορά και μόνο στα παραπάνω έγκριτα λεξικά πιστεύω πως επιβεβαιώνει την υποψία μου περί εσκεμμένης στροφής της προσοχής στο δευτερεύον, που είναι η απασχόληση έναντι του πρωτεύοντος που είναι η εργασία.
knafpl@hotmail.com