Πουθενά οι πυκνοί μαύροι καπνοί από την φωτιά της Σμύρνης...
Πουθενά οι ένοχοι της Μικρασιατικής Καταστροφής!
Μόνο θύματα και απόγονοί τους...
Έλληνες και Τούρκοι.
Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι.
"Τουρκόσποροι" και "Έλληνες" όπως τους αποκαλούσαν απαξιωτικά όπου τους "πέταξαν"... Το κυνήγι για τα πετρέλαια της Μοσούλης και όσοι έβαλαν τα επεκτατικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών, της ΑΝΤΑΝΤ, πάνω από την Ελλάδα και από τον Ελληνισμό της Ιωνίας.
Τα πετρέλαια πάνω από τον Άνθρωπο.
Σε ένα από τα φτωχικά σοκάκια του Τσεσμέ, στις γειτονιές που ψάχνεις για να τις βρεις.
Απόμερα για να μην φαίνονται.
Όπως τα προσφυγικά στην Αιγνούσσα, τη Χίο, οι συνοικισμοί.
Ένας Τουρκοκρητικός, ο Χουσνί, φίλος ρολογάς στον Τσεσμέ μας οδηγεί το τηλεοπτικό συνεργείο της Αλήθειας στο φτωχικό σπιτικό της γιαγιάς Ντεβλέτ... Μιλά τα Ελληνικά με αρχαίες ελληνικές λέξεις και προφορά Κρητική.
Η γιαγιά Ντεβλέτ... Δεν την ρώτησα πόσων χρονών ήταν. Μπορεί αν ζούσε η γιαγιά μου η Αντωνία η Μικρασιάτισσα, να κοντοζυγώνανε...
Σε μια νύχτα ξεριζώθηκε από το Ηράκλειο που γεννήθηκε και ζούσε με την οικογένειά της.
Στην Ελλάδα. Του 1923.
Στα πλαίσια της εφαρμογής της Συνθήκης της Λοζάνης που ακολούθησε την Μικρασιατική Καταστροφή.
Εκείνη δεν κυνηγήθηκε όπως οι πρόγονοι μας από φωτιά και θανατικό...
Πλήρωσε όμως το ίδιο τίμημα όπως οι ξεριζωμένοι Έλληνες Χριστιανοί από την χερσόνησο της Ερυθραίας...
Έναν Αύγουστο σαν τώρα το 1922.
Στο Ηράκλειο, τον Χάνδακα όπως είπε, ίσως άργησαν να μάθουν για την φωτιά στη Σμύρνη...
Τους χιλιάδες νεκρούς, τις οικογένειες που ξεκληρίστηκαν, τα σπιτικά που αλώθηκαν, τα μπογαλάκια της δυστυχίας που πρόκαναν να πάρουν μαζί τους πριν σκορπιστούν σαν κόκκοι σκόνης...
Τα "ματωμένα χώματα" της Μικρασίας ήταν μακριά...
Στην Ιστορία οι φωτιές εξαπλώνονται γρήγορα.
Καίνε και τις δύο σελίδες του βιβλίου...
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες και οι Τουρκοκρητικοί...
Τους έδωσαν τότε στον Τσεσμέ που τους έβγαλε το άθλιο καράβι της προσφυγιάς, σπίτια στενάχωρα, φτωχικά... Ζήσαν φτωχικά.
Ήτανε οι "ξένοι", όπως οι μικρασιάτες πρόσφυγες...
Της πιάνω το χέρι σαν να ‘θελα να νιώσω... τον παλμό της δικής της προσφυγιάς...
Να της μεταφέρω τα ντέρτια της δικής μου γιαγιάς κρυμμένα κάτω από το σκουρόχρωμο μαντήλι της...
Ήθελα να μείνω εκεί καιρό, όσο χρειαζόταν, να διαβάσω στις φλέβες των χεριών της, όσα δεν βρήκα σε βιβλία Ιστορίας...
Παράξενο συναίσθημα να μπαίνεις μέσα στο σκούρο, δερματόδετο βιβλίο Ιστορίας...
Νομίζω ότι θα νιώσω ακόμη την ζεστασιά του χεριού της που φύλαξα στη χούφτα μου...
Μια στιγμή που διαστέλλεται στο χρόνο...
Αρχίζω, μεγαλώνοντας, να μην είμαι σίγουρη, την έζησα ή την φαντάστηκα...;
"Τι θα θέλατε από το Ηράκλειο;" της μετέφρασε ο Χουσνί.
"Ένα τσαμπί σταφύλι από τα αμπέλια μας στον Χάνδακα", είπε η γιαγιά Ντεβλέτ.
Σαν να περίμεναν τα χείλη της να πουν τη στερνή επιθυμία πριν σιγήσουν...
Γιατί αυτές τις μέρες που οι καμπάνες της Ιστορίας χτυπούν πένθιμα στα βουβά καμπαναριά της Σμύρνης...
Γιατί τούτο το καλοκαίρι καιγόταν η Χίος και η Σμύρνη, τα παράλια αντικρυστά...
Οι μαύροι πυκνοί καπνοί αγκαλιάστηκαν...
Συνταξίδεψαν.
Όπως οι άνθρωποι - σταγόνες στην κοίτη της Ιστορίας.
Όπως οι όλοι ξεριζωμένοι...
Πάντα πεινασμένοι για εκείνο το στερνό τσαμπί σταφύλι που πότιζαν με ιδρώτα που έμεινε πίσω σε ξένα χέρια...
Που κάηκε από σχέδια φτιαγμένα σε κλειστά ξύλινα γραφεία.
Όταν οι άνθρωποι του κάματου ξαποσταίνουν
Νομίζοντας ότι η φωτιά βγαλμένη από χέρια ξένα ή δικών, είναι μακριά...
Στη Σμύρνη, το Χάνδακα... 1922 - 1923
Στη Βολισσό 2025.
Πικρή Προσφυγιά...
Θεόπικρη στον τόπο σου...