Πολλές φορές σε συζητήσεις βρέθηκα μπροστά στην ανάγκη να εξηγήσω την θέση των προγόνων μας περί ευτυχίας, και να πω, πως αυτή αξιολογούνταν σχετικά με τέσσερα τινά. Πρώτο ήταν το υγιαίνειν, δεύτερο το φυάν καλώς γενέσθαι, τρίτο το πλουτείν αδόλως και τέταρτο το ηβάν μετά φίλων.
Επί του προκειμένου μάς ενδιαφέρει το τέταρτο, δηλ. το ηβάν… του οποίου θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε την προέλευσή πέραν της Ινδοευρωπαϊκής ομογλωσσίας και της ετυμολογικής του συσχέτισης με τα Ι.Ε jēgw-ᾱ, πβ. λιθ. Jegá «ισχύς , δύναμη» κ.α
Ας αρχίσουμε λοιπόν από την μυθολογία και να πούμε πως η Ήβη ήταν θυγατέρα τού Διός και της Ήρας εθεωρείτο δε σύμβολο της αιωνίου νεότητος η οποία λόγω της μοναδικής ομορφιάς της έγινε οινοχόος των θεών, και αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Γανυμήδη. Έγινε σύντροφος του Ηρακλή ο οποίος «την ερωτεύτηκε παράφορα». Η ηλικία της ήβης βρισκόταν από τα 14 μέχρι τα 18 χρόνια. Κατά την ηλικία αυτή ο νέος δηλ. ο έφηβος (επί + ήβη) ηβά δηλ. ακμάζει. πρβλ. και την ερμηνεία στη λέξη που μας δίδει ο Ησύχιος αποδίδοντας το ηβάν* ως νεάζειν, ευωχείσθαι, μεθύσκεσθαι.
Ο ίδιος αναφέρει και τις σχετικές λέξεις, ηβήσας**= τριχώσας και ηβητής∙ ακμάζων νεανίας. Ακόμα, το επίρρ. ηβηδόν ο Ηρόδοτος το ερμηνεύει από της νεανικής ηλικίας και επάνω πρβλ. τη φρ. «ενδύντες τα όπλα άπαντες Καύνιοι ηβηδόν…» δηλ. όλοι οι ενήλικοι (στην ακμή της ηλικίας) Καύνιοι ενδυθέντες τα όπλα των επήγαν ομαδικώς… Όμως, λαμβάνουμε υπ’ όψη ότι το ρ. ηβάσκω αναφέρεται κατά κύριο λόγο στα κορίτσια καθ’ ότι η Ήβη δεν ήταν αγόρι αλλά κορίτσι και το κύριο χαρακτηριστικό της ηλικίας αυτής είναι η εξόγκωση του στήθους***. Εδώ λοιπόν βλέπουμε μια εννοιολογική συγγένεια της ανάπτυξης και της δύναμης****, μια και η Ήβη έγινε γυναίκα του Ηρακλή. Επιπρόσθετα να πούμε πως, και η τριχοφυΐα των γεννητικών οργάνων καθώς και το ίδιο το αιδοίο λέγεται εφηβαίον∙ και κατά τον Ιπποκράτη ηβική χώρα.
Τέλος, για έρευνα, ας καταθέσουμε ακόμη και τη λέξη Θήβαι (αι) πιθ. από τη λέξη θηβός δηλ. θαυμάσιος, αλλά και θήβος∙ θαύμα τα οποία σχετίζονται με το κάλλος και τη θαυμάσια ομορφιά.
Επιπροσθέτως, μόνο ως απορία να αναφέρω, πως, με κανένα τρόπο δεν μπορεί να θεωρηθεί επιστημονικό τεκμήριο η σχεδόν πάντοτε ετυμολόγηση των λέξεων με βάση τις ινδοευρωπαϊκές ρίζες∙ πολύ δε περισσότερο όταν αυτές αναφέρονται σ’ έναν λαό του οποίου την πατρίδα δεν ξέρουμε∙ ενώ γνωρίζουμε ότι υπάρχει αδιάσπαστη συνέχεια στον Ελληνικό πολιτισμό χωρίς τομές…όπως ο Νεολιθικός του Δυσπηλιού…Και ο καθηγητής Γ. Χουρμουζιάδης συνεχίζει: «... αναρωτιέμαι τι τελικά έφεραν οι Ινδοευρωπαίοι…» «Ανήκω σ’ αυτούς που πιστεύουν ότι πρέπει κάποια στιγμή να ανατρέψουμε το περίφημο παραμύθι των Ινδοευρωπαίων…». Ο δε Γάλλος γλωσσολόγος – μεταφραστής Georges Mounin αποφαίνεται: «…βασικό σφάλμα της συγκριτικής αυτής γλωσσολογίας υπήρξε το ότι δεν ελήφθησαν καθόλου υπ’ όψιν η ιστορική εποχή των γλωσσικών καταστάσεων τις οποίες συνέκριναν». (βλ.“Tα κλειδιά της Γλωσσολογίας” εκδ. ΜΙΕΤ).
Καταλήγοντας επί του προκειμένου να προσθέσουμε ακόμη, πως, βεβαίως υπάρχει πολιτισμική σχέση μεταξύ των Ελλήνων και των Ινδών, με τη διαφορά πως τον πολιτισμό τον μετέδωσαν οι Έλληνες στους Ινδούς και όχι αντιθέτως. Αυτό συνέβη από τη εκστρατεία του Διονύσου στην Ινδία (βλ. Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβασις, Ινδική). Συμπληρώνοντας ακόμη, να πούμε, πως ουδέποτε οι Ινδοί εξεστράτευσαν κατά της Ελλάδας. Το αντίθετο συνέβη…
Το θέμα όμως της Ινδοευρωπαϊκής Ομοεθνίας - Ομογλωσσίας είναι τεράστιο και πολύ πιθανό να εξυπηρετεί σκοπιμότητες, και, παρ’ όλο που μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα γι’ αυτό, εντούτοις η επιστήμη φαίνεται στο σημείο αυτό να δογματίζει.
*σήμερα λοιπόν όταν πίνουμε την… ήβη και με βάση το όνομα του εν λόγω αναψυκτικού, βρισκόμαστε (ή πρέπει…) σε κατάσταση ευτυχίας, νεανικής ορμής και χαράς.
**Το μουστάκι ακόμα και σήμερα θεωρείται δείγμα ακμής και ανδρισμού∙ πρβλ. και την έκφραση «δεν έβγαλες μουστάκι ακόμα»! σχετικά με τις γυναίκες υπήρχε η έκφραση «εμάλλιασε» ή «δεν εμάλλιασε»!
*** Δεν γνωρίζω αν το εξόγκωμα – κύρτωμα στη ράχη της καμήλας που λέγεται ύβος, έχει σχέση με το προκείμενο.
****Με την ακμή της εφηβικής ηλικίας έχει σχέση και η α.ε λ. εφηβείον που δηλώνει το μέρος που γυμνάζονταν οι νέοι.