Ύμνος κατανοητός

Κυρ, 25/08/2024 - 07:08

Θα μου επιτρέψετε να αρχίσω από έναν μεγάλο του πνεύματος τον Πλάτωνα και να πω, πως όποιος θέλει να ασχοληθεί με τη γλώσσα, να γνωρίζει πως είναι ανίκανος χωρίς συναισθηματική φόρτιση γι’ αυτήν. Πόσο μάλλον που ο θεϊκός Όμηρος και ο ισόθεος Ησίοδος όπως και άλλοι γίγαντες του λόγου, επικαλούνται την βοήθεια των Μουσών και κυρίως τη Μούσα Καλλιόπη  ως Μούσα της καλλιέπειας (καλά έπεα [όμορφα λόγια]).
Η συναισθηματική φόρτιση που προαναφέραμε, την προαναγγέλλει ο Πλάτων στον “Φαίδρο” (245 α) λέγοντάς μας, “ Ος δ’ άνευ μανίας Μουσών επί ποιητικάς θύρας αφίκηται, πεισθείς άρα ως εκ τέχνης ικανός ποιητής εσόμενος, ατελής αυτός και η ποίησης”. Κάθε δημιουργία στηρίζεται και στον γλωσσικό πλούτο, αλλά κυρίως στην ποιότητα του η οποία και αποτελεί το χρυσοφόρο μετάλλευμα και τη βάση για τη σκέψη και τη γλωσσική παιδεία κάθε ελλόγου όντος. Ο γλωσσικός αυτός πλούτος πρέπει να προσεγγίζεται με δέος, παρόλο που στη σημερινή εποχή έχουν εξαντληθεί τα γλωσσικά καύσιμα… Είναι φανερό πως η φροντίδα για τη γλώσσα δεν προκύπτει από μόνη της, αλλά από αγάπη, έρωτα θα έλεγα, και προβληματισμό για την πορεία της. Επίσης θα αναφερθώ και πάλι στον Πλάτωνα, που μας λέει καθαρά “σκέψη και λόγος ταυτόν” δηλ. πως η σκέψη και ο λόγος είναι το ίδιο… Και παρόλο που ο τρόπος χρήσης αλλά και δημιουργίας νέων λέξεων σήμερα (και ιδίως από τους νέους) δεν πειθαρχεί σε κανόνες και όχι μόνο, η κατανόηση κάθε λέξης θα προσθέσει στον πολιτισμό μιας νέας πραγματικότητας, που σε πολλούς ίσως να μην αρέσει, ωστόσο η ζωντάνια τής γλώσσας μας, και όχι μόνο, καλλιεργείται αλλά και διαβαίνει στο δρόμο τής ανάπτυξης και της επικοινωνίας ως μέγιστο εργαλείο της ανθρώπινης φύσης. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να φροντίζουμε αλλά και να τιμούμε τη γλώσσα μας, όχι μόνο ως εργαλείο επικοινωνίας, αλλά και ως δυνατότητα κατανόησης τής επικοινωνίας αυτής. Είναι πρέπον αλλά και αναγκαίο να κατανοούμε τις λέξεις που ακούμε αλλά και που χρησιμοποιούμε, καθότι, όπως μας λέει και πάλι ο Πλάτων στον “Κρατύλο”, “και το περί ονομάτων, ου σμικρόν τυγχάνει μάθημα”. Διαπιστώνουμε λοιπόν πως ο γλωσσικός έρως καθίσταται ανίκητος όχι μόνο στη μάχη δια των όπλων, αλλά και σε οποιαδήποτε μάχη, γιατί ο έρως αυτός θα μας οδηγήσει εις “το γνωρίζειν τας των πραγμάτων αιτίας”. Επειδή αυτός αποτελεί το εργαλείο το οποίο ο καθένας χρησιμοποιεί για να οικοδομήσει τη ζωή του. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να διεκδικήσει το αλάθητο στο γλωσσικό πεδίο και ιδιαίτερα όταν αυτό έχει ως αντικείμενο τον γλωσσικό έρωτα. Οι λέξεις στο πεδίο του λόγου μπορεί να είναι οικοδομημένες πάνω σε γλωσσοφιλολογικό καμβά, όμως ο γλωσσικός έρωτας τον υπερβαίνει, γιατί ακουμπάει πάνω στην ανθρώπινη ευαισθησία και στη γλωσσική πράξη που σχετίζεται πέραν από την ομιλία και στην ικανότητα να επιδιώκει κανείς την αθανασία μέσω τού λόγου.
 

Knafpl@hotmail.com       

Άλλες απόψεις: Του Κ. Α. Ναυπλιώτη