Ως φιλοσοφία μπορούμε να ορίσουμε την αγάπη για την έρευνα προς αναζήτηση της αλήθειας και τη γνώση για το νόημα του κόσμου και της ζωής.
Επομένως φιλοσοφία θεωρώ πως δεν πρέπει να νοείται μόνο ως «εργασία» του φιλοσόφου - δασκάλου, γιατί αυτή ανήκει στη δικαιοδοσία κάθε νοήμονος πλάσματος. Και γι’ αυτό δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως τη φιλοσοφία είναι ανάγκη ή αν θέλετε πρέπον να την θεωρούμε ως επάγγελμα ρουτίνας. Θα τολμήσω να πω, πως, το να μαθαίνει κανείς να στοχάζεται δηλ. ουσιαστικά να φιλοσοφεί, προκύπτει από την εσωτερική αναζήτηση του καθενός, και χωρίς να είναι ουσιαστικά δουλειά του δασκάλου, εντούτοις η παρέμβασή του είναι καθοριστική με τη λογική ότι πρέπει να κάνει τα παιδιά να μαθαίνουν τη ζωή, όχι με βάση τις καθιερωμένες πεποιθήσεις και πρακτικές που ορίζει το σχολείο και τα βιβλία, αλλά με την υπέρβαση ή αν θέλετε τον έλεγχο ή και το ξερίζωμα των καθιερωμένων αντιλήψεων και προλήψεων οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία της κοινωνικής στασιμότητας, αφού δημιουργούν κοινωνίες με «δικαιοσύνη και τάξη». Αγνοώντας πως η έλλειψη πνευματικής ευελιξίας αποδυναμώνει την επιθυμία για την αναζήτηση της αλήθειας. Γι’ αυτό ο στοχαζόμενος φιλοσοφικά δεν επιτρέπεται να είναι προσκολλημένος σε παγιωμένες ιδέες και αντιλήψεις. «Γιατί η στυγνή λογική που δεν προχαράσσει ένα σκοπό είναι αρνητική, μπορεί να ικανοποιεί το παρόν, αλλά όχι και την εξελικτική τάση».
Την τάση αυτή βοηθά ή μάλλον για την τάση αυτή αναγκαίος είναι ο φιλοσοφικός στοχασμός προκειμένου να σταθμίσει κανείς εκτός από την πορεία του, γενικά την πορεία της κοινωνίας, όχι μόνο σκεπτόμενος αλλά και προβληματιζόμενος πέραν της φαινομενικότητας. Εδώ όμως εμπλέκεται και ένας κόσμος «σωτήριος» πέραν της σκληρής πραγματικότητας της ζωής, στον οποίο ο άνθρωπος βρίσκει καταφύγιο και παρηγοριά, αφού πιστεύει πως εκεί θα βρει εκτός από παρηγοριά, δικαιοσύνη και αθανασία. Αγνοώντας προφανώς πως η ζωή είναι ένας διαρκής πόλεμος, μια διαρκής ποίηση με την έννοια της δημιουργίας. Μια ζωή που αξίζει να τη ζη κανείς, αφού όχι μόνο γνωρίσει τον λόγο για τον οποίο πρέπει να ζη, αλλά και το ότι είναι άξιος να τη ζήσει μακριά από δόγματα και κείμενα που περιορίζουν τη σκέψη μας και οδηγούν στο χάος και στο ζόφο. Γι’ αυτό η ζωή δεν πρέπει να θεωρείται ως επίγεια στάση στην πορεία του ανθρώπου, αλλά διαρκής αναζήτηση χωρίς δογματισμούς που οδηγούν στον πνευματικό θάνατο. Αυτό πιθανόν να οδηγήσει τον άνθρωπο στοχαστή, να δώσει απαντήσεις και για την κοινωνική πορεία, χωρίς όμως να δίδει απαντήσεις για όλα με ένα τρόπο αφύσικο και τελεσίδικο∙ αφού οι απαντήσεις αυτές θα βασίζονται στον «έμφυτο συναισθηματισμό του ανθρώπου» που χωρίς λογικά επιχειρήματα οδηγεί σε θρησκευτικές δοξασίες. Αυτός είναι ο λόγος που το άτομο ποτέ δεν παίρνει αυτό που προσφέρει στην κοινωνία –όχι μόνο από οικονομικής πλευράς- αλλά και δεν ικανοποιείται ανάλογα με την προσφορά του, παρά μόνον και υπό τις κατάλληλες συνθήκες, όταν αυτό αναγνωριστεί μετά θάνατον! Δυστυχώς σήμερα ο άνθρωπος είναι ευχαριστημένος από την εντύπωση που προξενεί. Γενικά όμως οι εντυπωσιακοί αυτοί άνθρωποι σχεδόν ποτέ δεν δρουν ανυστερόβουλα∙ μεταμορφώνονται συνεχώς προσπαθώντας να κρύψουν τα επίπλαστα και γι’ αυτό θεατρικά χαρακτηριστικά τους. Δυστυχώς σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο όπου τον κυρίαρχο ρόλο στη ζωή του ανθρώπου έχει όχι η εργασία, αλλά η εύρεση δουλειάς με σκοπό να κερδίζουμε χρήματα δηλ. υλικά αγαθά (΄Υλη) η οποία- όπως μας λέει ο Πλάτων- από τη φύση της δεν μετέχει στο Αγαθόν δηλ. το Πνεύμα. Θεωρούν μάλιστα ως μόνο κέρδος τον προσπορισμό χρημάτων, αφού αδιαφορούν ή και πιστεύουν πως η δουλειά είναι ο μόνος τρόπος που απομακρύνει την πλήξη∙ και δυστυχώς - λόγω των συνθηκών- ο άνθρωπος αν εργάζεται, το κάνει με ευχαρίστηση*. Εδώ ακριβώς παρεμβάλλεται ο πόνος, που αν και πραγματικός και μαρτυρικός, απέχει απ’ αυτόν του υψηλοτέρου είδους. Χωρίς βέβαια να παραβλέπει κανείς, πως ο πεινασμένος δεν μπορεί να χορτάσει όσες φιλοσοφίες κι αν του πει κανείς παρά μόνο την αλήθεια** ή αν του δώσει ένα κομμάτι ψωμί! Δυστυχώς, αλήθεια είναι η πραγματικότητα που ζη ο καθένας καθημερινά.
Θεωρώ παράληψη να μην αναφέρουμε πως πολλοί θεωρούν ως αιτία του φιλοσοφείν το θρησκευτικό συναίσθημα του ανθρώπου για το θάνατο ή αν θέλετε για τη μεγαλοσύνη του σύμπαντος. Ωστόσο το φαινόμενο αυτό στηρίζεται αποκλειστικά στο φόβο και στη θέληση του ανθρώπου για την επίτευξη ενός «ανώτερου σκοπού», που τον κατανοεί ή και τον συλλαμβάνει πνευματικά μόνο με την αθανασία. Αυτό βέβαια ευνοεί τον φιλοσοφικό στοχασμό του ανθρώπου, καθώς η αντίληψη αυτή εκφράζει κάτι το άγνωστο, που όμως θα παραμένει για πάντα, αφού δημιουργεί προβλήματα περισσότερα απ’ αυτά που υποτίθεται ότι θα λύσει. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να επισημάνουμε, πως η αλήθεια είναι μια ενέργεια δυναμική η οποία δεν έχει στατικά χαρακτηριστικά και οπωσδήποτε δεν ταυτίζεται με το υδή (δηλ. το ευχάριστο), αν και από την αρχαιότητα επεκράτησε η αντίληψη, πως η αλήθεια αντιτίθεται προς το ψεύδος.
Η λύση δεν θα δοθεί ούτε με τη συντριβή αλλά ούτε και με την επικράτηση του συναισθήματος∙ αλλά με την αναζήτηση τής γνώσης μέσω της ορθότητας και όχι της απροσδιοριστίας της κλασσικής λογικής. Η υπέρβαση αυτή θα οδηγήσει σε αποκαλύψεις και συμπεριφορές με γνωστικό και παιδαγωγικό βάθος που δεν συμβιβάζονται με μισθοφόρους του πνεύματος και με βαρβάρους που νομοθετούν.
Έτσι, δυστυχώς, ο κόσμος απομακρύνεται από τη φυσική αληθινότητα και γονατίζει μπροστά στο άδικο και το ψέμα, αδυνατώντας να γιατρέψει την πολιτική και πολιτισμική λευχαιμία που επιβάλουν οι βάρβαροι, που όχι μόνο πιστέψαμε ως ευεργέτες…αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε και χωρίς αυτούς.
Εδώ ακριβώς αναφέρεται και η διαπίστωση τού Καβάφη στο «Περιμένοντας τους βαρβάρους» που μας λέει:
Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
* Προφανώς η λεκτική «διαφοροποίηση» γίνεται για το λαό (τους λεγόμενους πολίτες) χάριν ποιητικής λεκτικής παραπλάνησης.
** Η αναζήτηση της αλήθειας αποτελεί μέρος της πλάνης γιατί αυτή (η πλάνη) γεννά την ορθότητα αφού η ίδια αποτελεί μέρος της αλήθειας στο πλαίσιο της νόησης.
Βιβλιογραφία – πηγές
Αντικειμενική φιλοσοφία – Γιάννη Ξανθάκου εκδ. Ψίχαλου Αθήνα 1971
Τα Ελληνικά – Δ. Λιαντίνης εκδ. Βιβλιογονία Αθήνα 1999
Φιλοσοφία της καιρικότητος - Ε. Α. Μουτσόπουλος εκδ. Καρδαμίτσα 1984
Η θεωρία του σκοπού της ζωής Φρ. Νίτσε